وارد دنیای شیمی که شوید، حضور دو ماده شیمیایی زیاد به گوشتان می خورد. اسید و باز از جمله معروف ترین موادی هستند که در هر آزمایشگاه شیمی وجود دارد. این دو ماده نقش بسیار زیادی در شیمی دارند و به جهت این نقش حائز اهمیت هستند و کاربرد فراوانی دارند؛ اسیدها و بازها از نظر شکل  ظاهری شبیه به هم هستند ، این مواد در اکثر موارد در صورتی که خالص باشند به صورت محلول در آب هستند و بی رنگ اند و به ما در این که کدام یک اسید است و کدام یک باز کمکی نمی کنند ؛ به همین دلیل  شناسایی این مواد بسیار مهم و با ارزش است. اما شاید خیلی از شما در مورد این مواد و راه های شناخت آن ها اطلاعات کاملی نداشته باشید؟ من در این مقاله سعی دارم که شما را با نحوه تشخیص اسید و باز آشنا سازم.

اطراف ما پر از موادی است که خاصیت اسیدی و بازی دارند؛ به طور مثال آب لیمویی که شما در آشپزخانه مصرف می کنید، صابون ،آب دريا ، شير منيزي ، پاك كننده ها و مايع سفيد كننده جزو مواد بازی است  و اما سرکه ای که در ترشی ها از آن استفاده می شود افشره پرتقال و افشره گوجه فرنگي و حتي نوشابه هاي گازدار و يا آب باران جزو اسیدهاست. البته مواد بسیار زیادی هم هست که نه خاصیت اسیدی دارند و نه خاصیت بازی مثل آب . اما شاید بپرسید که چگونه می توانیم این مواد را از هم تشخیص دهیم؟! آیا روشی هست که بتوانیم این مواد را از هم تفکیک بدهیم؟!

برای اینکه بتوانیم اسید و باز را از هم تشخیص دهیم نیاز است که یک تعریف کلی در مورد اسید و باز و مواد خنثی (که در مقابل این مواد هستند)، داشته باشیم.

برای اسید و باز تعاریف زیادی وجود دارد ولی مهم ترین تعریفی که به شناسایی آنها به ما کمک می کند این است که:

اسیدها : اسیدها موادی هستند در واکنش با آب یون هیدروژن ()آزاد می کنندمثل سولفوريك اسيد H2SO4. این مواد اهدا کننده هیدروژن هستند .البته از نظر مزه هم همانطور که می دانید ترش مزه هستند.

بازها : بازها موادی هستند که در واکنش با آب یون هیدروکسید() آزاد می کنند مثل سدیم هیدروکسید NaOH. این مواد درواقع پذیرنده هیدروژن هستند . مزه بازها مزه ای گس- تلخ است.

موادی هم که نه خاصیت بازی است و نه خاصیت اسیدی و PH آن 7 است، جزو مواد خنثی به حساب می آید.

اسیدها و بازهای خوراکی و غیر خوراکی زیادی در پیرامون ما وجود دارد که برای شناسایی آنها نیاز است که با روشهایی آشنا شویم.

روش اول:  مزه کردن ترکیبات

بنظرم با تعاریف  بالا حداقل با یک روش شناسایی اسید و بازخوراکی آشنا شده باشید. اولین و ساده ترین روش شناسایی اسید- باز از طریق مزه است. همان طور که گفتیم اسیدها مزه ترشی دارند و بازها مزه گس- تلخی دارند.

 روش دوم: استفاده از شناساگرها(معرف)

شاید شما برای اینکه در جایی شناخته شوید نیاز به یک نفر دارید که شما را به دیگران معرفی کند. شناساگرها همان معرف هایی هستند که در صورتی که شما از آنها استفاده کنید تغییر رنگی که حاصل می شود به شما می گوید که ماده شما اسید است یا باز .

شناساگرها هم می توانند طبیعی باشند و هم شیمیایی.

شناساگرهای طبیعی مانند میوها و عصاره گلها و گیاهان، کلم بنفش، زردچوبه، گل صد تومانی بنفش، گلبرگ های گل اطلسی، پیاز قرمز، انگور قرمز و بنفش، گلبرگ های گل شعمدانی، گیلاس، زغال اخته، توت سیاه، توت فرنگی و یا حتی چغندر اشاره کرد. اکثرا شناساگرهای طبیعی دارای ماده ای به نام آنتوسیانین هستند که در محیط اسیدی به رنگ قرمز و در محیط های قلیایی به سمت بنفش و آبی متمایل می شود.

نحوه تشخیص با شناساگرهای طبیعی به این صورت است که ابتدا مقداری از عصاره گل مانند گل سرخ را در یک صفحه خالی می کشیم و سپس مقداری از اسید و باز را روی آن می ریزیم تغییر رنگ خاصل نشان از اسیدی بودن و یا بازی بودن محلول است.

شناساگر های شیمیایی هم موادی هستند که به طبع تنها در محیط آزمایشگاه هستند از جمله آنها ليتموس (تورنسل) ، فنول فتالين و متيل اورانژ(متيل نارنجي) را می توان نام برد.

نمونه معرف های معروف اسید-باز

روش سوم: استفاده از PHسنج

 روش سوم در تشخیص اسید- باز مقدار PH ماده مورد نظر است. PH  یک مقیاسی است که از عدد صفر تا 14 را شامل می شود. در واقع PHمیزان غلظت

یون هیدروژن موجود در ماده را نشان می دهد.

چگونه اسید و باز را از هم تشخیص دهیم؟

به PH هایی که عدد صفر تا زیر هفت باشند مواد اسیدی را نشان می دهد. مواد خنثی PH ای برابر 7 دارند. و به PH های که بالاتر از عدد7 باشند، مواد اسیدی گفته می شود.

البته راه تشخیص عدد PH از طریق یک دستگاهی به نام PH سنج صورت می گیرد.

نتیجه گیری

با وجود تفاوت در مزه اسیدها و بازها و شناسایی آنها از طریق مزه کردن، نمی توان گفت که این از روشهای مناسب است؛ دلیل این موضوع این است که اسیدها و بازها خاصیت خورندگی دارند و اغلب باعث سوختگی و آسیب به بافت های بدن می گردند؛ به همین دلیل استفاده از روش های کاغذ تورنسل، شناساگر ها یا PH متر برای شناسایی این ترکیبات کم خطرتر و البته دقیقتر باشد.

در طب سنتی گیاهان زیادی خاصیت دارویی دارند. یکی از این گیاهان گل ساعتی است که این گل زیبا دارای گلربگهایی به رنگهای آبی، یاسی و بنفش و البته سفید دارد. این گیاه را با نامهای دیگری همچون انگور آلویی ومای پاپ نیز می شناسند. در طب سنتی گیاهان زیادی خاصیت دارویی دارند. یکی از این گیاهان گل ساعتی است که این گل زیبا دارای گلربگهایی به رنگهای آبی، یاسی و بنفش و البته سفید دارد. این گیاه را با نامهای دیگری همچون انگور آلویی ومای پاپ نیز می شناسند. در این مطلب به بررسی خواص گل ساعتی و انواع آن پرداخته‌ایم.

 گل ساعتی با نام علمی (Passiflora یا Passion) می‌باشد و  شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید شکل این گیاه خیلی شبیه به ساعت است. ظاهر گل ساعتی در نگاه کسانی که تا به حال این گیاه را از نزدیک ندیده اند کمی عجیب به نظر می رسد. علت این نام گذاری آن به ساعت ، خارهای نازکی است که در مرکز گل  وجود دارد و خیلی شبیه به ساعت است.

انواع گل ساعتی

فعلا از این گیاه تنها بیست نوع کاشته شده است.

1-     گل ساعت قرمز رنگ  (Passiflora Kermesina)رنگ  گل هایش قرمز مایل به بنفش است.

2-    گل ساعت دارای چهار گوشه (Passiflora Quadrangularis)  رنگ گل های این چهار گوشه ارغوانی  می باشد.

3-    گل ساعت بالدار (Passiflora Alata) که ساقه های چهار گوشه بالدار و گل های قرمز مایل به ارغوانی دارد.

4-    گل ساعت خوشه (Passiflora Racemosa) خوشه ای است و دارای گل های قرمز رنگی است.ُ

5-    گل ساعت شنجرفی (Passiflora Incarnata) که گل های قرمز کم رنگی دارد.

6-    گل ساعت نخلی (Passiflora Palmata) رنگ گل هایش کم رنگ است.

7-    گل ساعت خوراکی  (Passiflora Edulis) این نوع از  گیاه نیز گلبرگ هایش کمی کمرنگ است.

این گیاه چندساله اغلب به رنگ سبز است و بیشتر در کشورهایی چون آرژانتین و برزیل وجود دارد. در سال 1529 یک محقق اسپانیایی این گیاه را برای اولین بار کشف کرده است. گل این گیاه شهد بسیاری دارد و بسیار خوشبو نیز هست.

گیاهان دارویی چون گل ساعتی به دلیل خواص کاربرد درمانی دارند. از نظر طب سنتی این گیاه جزو گیاهانی با طبع گرم است و در کنار گیاهان دیگری چون بابونه  وسنبل الطیب استفاده میشود.

کاربرد گل ساعتی

این گیاه شگفت انگیز دارای کاربردهای وسیعی است که با دیدن این موارد مطمعنم که شما هم عاشق این گل زیبا خواهید شد .

از جمله این کاربردها می توان به موارد ذیل اشاره کرد.

Ø     کاهش فشار خون

Ø     مسکن جهت تسکین التهاب و کاهش اضطراب

Ø     کاهش افسردگی

Ø     بهبود و کمک به داشتن خوابی خوب

Ø     ضد سرطان

Ø     داشتن قلبی سالم

Ø     کنترل قندخون

Ø     عوارض یائسگی

Ø     درمان کودکان بیش فعال

Ø     رفع لرزش افراد مسن

Ø     رفع تشنج

خواص درمانی

گل ها و گیاهان فراوانی در طب سنتی رایج در کشور ما به عنوان دارو مورد استفاده قرار می گیرند؛ همان طور که گفتیم یکی از این گیاهان، گل ساعتی است که به دلیل خواص چشم گیری که دارد به عنوان یک داروی موثر در درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد دارد.

گل ساعتی در درمان سرطان

این گیاه به دلیل دارا بودن موادی همچون ویتکسین و آپیژنین به عنوان یک ضد سرطان قوی است.  این مواد نقش موثری در از بین رفتن سلول های سرطانی و تکثیر این سلول ها در بدن دارد.

گل ساعتی و داشتن قلب سالم

داشتن قلب سالم نشانه سلامتی هر فردی است مطالعات و آزمایشات حاکی از این مطلب است که گل ساعتی به دلیل دارا بودن موادی حاوی کریستین ، ویتکسین و آپیژنین از آسیب های جدی به قلب جلوگیری می کند و از قلب شما و سلول های قلبی شما در برابر آسیب جدی محافظت می کند.

درمان اضطراب با گل ساعتی

اضطراب و استرس شایع ترین بیماری در عصر جدید است و درمان آن به زندگی و حال خوب همه ما کمک می کند. شاید از خوردن قرص و بسیاری از داروهای شیمیای دیگر خسته شده اید. من دراین مقاله به شما پیشنهاد می کنم برای از بین بردن اضطراب و استرس خود حتمااز عصاره گل ساعتی استفاده کنید.این گیاه به دلیل دارا بودن موادی حاوی آکالوئیدها و فیتوکمیکال ها سبب بهبود وضعیت شما شده و به میزان چشم گیری از تولید هورمون های استرس در بدنتان جلوگیری می کند. ترکیبات گل ساعتی به دلیل خواصی که دارد بر سیستم مغزی شما اثر دارد و همین عامل در بهبود خلق و کنترل اعصاب شما موثر می باشد.

بهبود خواب با گل ساعتی

کم خوابی یا بی خوابی و عدم داشتن خواب خوب در طول شب و یا هر زمان از روز روی عملکرد شما در زندگی موثر است. اگر به هر طریقی نتوانید درست بخوابید بدون شک کسل و بی حال خواهید بود. اما خاصیت شگفت انگیز گل ساعتی به عنوان یک آرام بخش قوی به شما کمک می کند تا با خوردن این دم نوش خواب خوب وشیرینی را تجربه کنید.

البته اگر جزو افرادی هستید که نیاز به یک خواب طولانی دارید از ترکیب گل ساعتی با سنبل الطیب غافل نشوید.

درمان بیش فعالی با گل ساعتی

دمنوش های زیادی هستند که در درمان بیش فعالی توصیه می شوند، ولی آیا در مورد تاثیرات دمنوش گل ساعتی بربیش فعالی چیزی شنیده اید؟! حتما این دمنوش را برای کنترل بیش فعالی در مواردی که علائم آن برای شما و یا یکی از عزیزان وجود دارد، امتحان کنید. این گیاه با تنظیم کردن هورمون های بدن باعث کنترل بیش فعالی و علائم آن می شود.

گل ساعتی مسکن قوی در التهابات

گل ساعتی مملو از آنتی اکسیدانها و فیتونوترینتها ست. این مواد موجود در گل ساعتی خاصیت ضد التهابی موجود در بدن شما را به صورت چشم گیری کاهش می دهد. دمنوش این گیاه دارویی تاثیر بسیار فراوانی در درمان بیماری هایی چون درد در ناحیه مفاصل وآرتروز دارد . نقش دیگر این گیاه پرفایده این است که شما با مصرف مقداری از آن می توانید خطر ابتلا به دیگر بیماری ها را کاهش دهید.

اثر گل ساعتی بر یادگیری و حافظه

یک تحقیقات علمی در ایران حاکی از آن است که عصاره این گیاه می تواند تا حد زیادی یادگیری و حافظه را تقویت کند .

نحوه مصرف گل ساعتی

روزی نیم تا یک گرم را به صورت دمنوش مصرف کنید.البته عصاره این گیاه را نیز با همان مقدار م، می توانید در مصرف روزانه خود برای رسیدن به نتیجه مطلوب استفاده نمایید.

عوارض گل ساعتی

همان طور که می دانید مصرف داروهای شیمیایی عوارضی درپی دارند، اما گیاهان دارویی که به صورت طبیعی هستند هم  درصورت مصرف به مقداری برای بیمار عارضه دارند. از جمله این عوارض می توان به موارد ذیل اشاره کرد.

1-    عوارض عمومی چون سرگیجه، تهوع و خواب آلودگی

2-    موارد منع مصرف برای خانم ها باردار و کودکان زیر دوازده سال

3-    تداخل دارویی با داروهای شیمیایی همچون داروهای افسردگی ، داروی کاهش قند خون(دیابت) و… .

نحوه پرورش گل ساعتی

گل  ساعتی علاوه بر اینکه یک گیاه دارویی است و در درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شود، به عنوان یک گیاه تزئینی می توان آن را در باغچه خود کاشت. خاصیت این گیاه رشد سریع آن است و رونده است به خاطر همین می تواند برای حصار کشی با آن گزینه مناسبی باشد. طاقت گرما را دارد و در خاک های مرطوب تمایل بیشتری برای رشد دارد. اما در خاک های شنی و خشک به صورت درخچه کوتاه است و احتمالا گل نمی دهد و بر عکس در زمستان و در هوای سرد گیاه از بین می رود.

گلدهی این گیاه بسته به نور کافی می باشد. در سایه گلدهی بسیار کم است.نیاز به آب فراوان دارد و به همین دلیل اگر اب مناسبی به این گیاه نرسد خشک می شود.

گریدهای مواد شیمیایی یکی از مهم‌ترین مواردی است که هر فعال آزمایشگاهی و شیمیدانی باید در رابطه با آن اطلاعات کاملی را داشته باشد. تقریباً هر آزمایشگاهی از مواد شیمیایی به هر شکلی استفاده می‌کند. دانستن اینکه از کجا آنها را بخرید، چه گریدی را خریداری کنید و … می‌تواند گیج کننده باشد. در این قسمت می‌خواهیم به بررسی گریدهای مواد شیمیایی، چیستی و انواع آن بپردازیم.

گریدهای مواد شیمیایی چیست؟

امروزه غالب مواد شیمیایی که در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شود، با گرید‌هایی برچسب گذاری شده‌اند که می‌تواند بیانگر خلوص آن ماده باشد. استانداردهای مختلفی برای درجه بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد، با این حال، سه استانداردی که بیشتر با آنها روبرو می شوید عبارتند از: ACS، گرید معرف و گرید آزمایشگاهی.

در واقع گریدها، فاکتورهایی هستند که می‌تواند کیفیت مواد شیمیایی شما را مشخص کند. در این خصوص لازم است توجه کنید که شما می‌توانید گرید‌ها را در کنار نام ماده و اطلاعات ثبت شده روی آن در بسته‌بندی محصول مشاهده نمایید. شما در آزمایشگاه‌ها برای آزمایش و بررسی مواد مختلف، ممکن است به درجه خلوص‌ها و گرید‌های بالاتری نیاز داشته بشد.

اصطلاحات مختلفی توسط تولید کنندگان برای گریدهای مواد شیمیایی استفاده ‌شود، اما به عنوان یک قاعده کلی، گرید‌های ACS و معرف معمولاً خالص‌ترین هستند و گرید آزمایشگاهی خالص‌تر است. از آنجایی گریدهای مواد شیمیایی ACS توسط یک استاندارد تجزیه و تحلیل خاص (استاندارد ایزو 9001=2008) پشتیبانی می‌شوند، اینها نسبت به درجه‌های پایین‌تر قیمت بیشتری دارند. مواد شیمیایی درجه آزمایشگاهی اغلب در آنالیزهای کم حساسیت‌ و آزمایشگاه‌های آموزشی در سطح کیفیت متوسط ​​استفاده می‌شود.

انواع گریدهای مواد شیمیایی

برای دسته‌بندی کامل مواد شیمیایی، گریدهای مواد شیمیایی در سطوح مختلفی تقسیم می‌شوند که در زیر به انواع آن می‌پردازیم.

گرید ACS

• نام‌های جایگزین: انجمن شیمی آمریکا
• سطح خلوص: خلوص بسیار بالا، ACS به این معنی است که استانداردهای تعیین شده توسط انجمن شیمی آمریکا را برآورده می‌کند.
• کاربردها: از گردی های مواد شیمیایی ACS برای کاربردها و موارد مختلف آزمایشگاهی و تحلیلی می‌توان استفاده کرد

گرید معرف یا Reagent (R/G)

• نام‌های جایگزین: معرف تحلیلی یا Analytical Reagent (AR)، معرف تضمینی یا Guaranteed Reagent (GR)، UNIVAR، AnalaR، معرف برتر یا Premium Reagent (PR)
• سطح خلوص: خلوص بسیار بالا، مطابق با استانداردهای تعیین شده توسط انجمن شیمی آمریکا (ACS) یا فراتر از آن است. دسته‌ای خاص از استاندارد‌های تجزیه و تحلیل آزمایشی که روی برچسب چاپ شده است.
• کاربردها: قابل استفاده در تمام زمینه‌های علمی که کیفیت آن حیاتی است، تجزیه و تحلیل کمی در محیط‌های QA، آزمایشگاه‌های تحقیقاتی تولید استانداردهای اولیه (بافر، محلول‌های حجمی)

گرید آزمایشگاهی یا Laboratory  (L/G)

• نام‌های جایگزین: معرف آزمایشگاهی یا Laboratory Reagent (LR)، UNILAB، Chemically Pure (CP)
• سطح خلوص: خلوص نسبتاً بالا، سطوح دقیق ناخالصی مشخص نیست. اغلب با استانداردهای BP، USP یا FG مطابقت دارد. همچنین باید بررسی شود که آیا برای استفاده در کاربردهای موردنظر مناسب است یا خیر. مشخصات محصول به طور کلی در دسترس است.
• کاربردها: برای آزمایشگاه‌های آموزشی و تعلیمی عالی است، برای مصارف غذایی، دارویی یا درمانی به اندازه کافی خالص نیست. اغلب برای کارهای آزمایشگاهی عمومی استفاده می‌شود که در آن معرف تحلیلی مورد نیاز نیست.

گرید فنی یا Technical

• نام‌های جایگزین: گرید فنی (TG)، گرید تجاری
• سطح خلوص: این مورد از گریدهای مواد شیمیایی، حاوی ناخالصی است. مشخصات اولیه محصول معمولاً در دسترس است. گاهی اوقات با گواهینامه Food Grade مطابقت دارد.
• کاربردها: در برنامه‌های کاربردی درجه پایین و یا تست‌های کیفی استفاده می‌شود. اغلب به صورت عمده برای کاربردهای صنعتی یا تجاری عرضه می‌شود.

گرید USP

الزامات فارماکوپیای در صنعت داروسازی ایالات متحده (USP)، سبب شد تا گرید خاصی برای آن در نظر گرفته شود که این ضروریات را برآورده کرده و یا از آن فراتر برود. این گرید برای مصارف غذایی، دارویی و … قابل قبول است. همچنین برای اکثر اهداف آزمایشگاهی استفاده می‌‌توان از آن استفاده کرد اما استفاده از این گرید USP همیشه باید قبل از شروع بررسی شود تا اطمینان حاصل شود که درجه خلوص برای کاربرد مدنظر ما مناسب است.

گرید NF

یکی دیگر از انواع گریدهای مواد شیمیایی، گرید NF است که الزامات فرمول ملی آمریکا (NF) را برآورده می‌کند یا از آن فراتر می‌رود. گرید‌های USP وNF  به طور مشترک دارای کتابی برای استانداردهای دارویی عمومی مواد شیمیایی و بیولوژیکی، اشکال دارویی، آماده‌سازی‌های ترکیبی، مواد کمکی، دستگاه‌های پزشکی و مکمل‌های غذایی هستند.

Purified grade

گرید Purified که با عنوان گرید خالص یا عملی نیز نامیده می‌شود، هیچ استاندارد رسمی را برآورده نمی‌کند. به اندازه کافی خالص نیست که برای غذا، دارو یا استفاده دارویی از هر نوعی ارائه شود.

گرید‌های دیگر

در ادامه معرفی گریدهای مواد شیمیایی، می‌توان به برخی از این درجه‌بندی‌ها اشاره کرد که برای کاربردهای خاصی هستند. داده‌های بیشتر در بخش تولید کنندگان و توزیع کنندگان کلیدی در دسترس است.

• گریدهای HPLC – اغلب با درجه خلوص متفاوتی در دسترس هستند
• معرف‌های Ultra Pure
• استانداردهای AAS/ICP
• معرف‌های فوق خالص
• گرید زیست شناسی مولکولی
• استانداردهای مرجع برای تست USP، EP و BP
• گریدهای دارویی غذایی (BP، EP، FG)

توضیحاتی راجع به گرید های شیمیایی

گریدهای ACS، Reagent و USP-NF معمولاً معادل و قابل تعویض هستند، اما با این وجود، تناسب آن همیشه باید قبل از استفاده تأیید شود. این را می‌توان با بررسی الزامات نظارتی قابل اجرا انجام داد.

گریدهای آزمایشگاهی، تصفیه شده و فنی کاربردهای خاص خود را دارند. به عنوان مثال، مواد شیمیایی گرید آزمایشگاهی، به دلیل هزینه کم و خلوص شیمیایی خوب، به طور گسترده در کاربردهای آموزشی، مانند آزمایشگاه‌های آموزشی در سطوح دبیرستان و کالج استفاده می‌شود. با این حال، مواد شیمیایی گرید آزمایشگاهی برای استفاده در آزمایشگاه کنترل کیفیت یک سازنده دارو یا تجهیزات پزشکی مناسب نیستند. مواد با گرید های شیمیایی ACS، USP یا معرف باید در این تنظیمات اعمال شوند؛ زیرا ناخالصی‌های کمتری دارند که در نهایت می‌تواند بر بیمارانی که داروهای ساخته شده با آن مواد شیمیایی را مصرف می‌کنند، تأثیر بگذارد.

اهمیت گریدهای مواد شیمیایی چیست؟

در کنار آشنایی با انواع مختلف و نابرابر گرید های شیمیایی و خلوص مواد مختلف، درک اینکه این موارد چگونه می‌توانند بر محصولات تأثیر بگذارند بسیار مهم است. استفاده از گرید خلوص پایین‌تر از آنچه برای ایجاد یک محصول مورد نظر نیاز است، می‌تواند یک اشتباه پرهزینه باشد. به طور مشابه، استفاده از درجه خلوص بالاتر در صورت عدم نیاز می‌تواند منجر به هزینه های غیر ضروری شود. برای جلوگیری از وقوع این مشکل، بررسی‌های نظارتی را اضافه کنید و درک کامل از مؤلفه‌هایی که فرآیند شما به آن نیاز دارد را بسیار مهم تلقی نمایید.

مواد غذایی حاوی دکستروز شامل چه موارد می‌شود؟ دکستروز یکی از انواع قند‌های ساده‌ و کربوهیدرات است که بیشتر در محصولات فرآوری شده و شیرین کننده استفاده می‌شود. در ادامه در این مقاله با ما باشید تا به بررسی مواد غذایی حاوی دکستروز بالا، میوه‌ها و سایر محصولات بپردازیم.

مواد غذایی حاوی دکستروز

دکستروز، نام دیگری برای قند است که معمولا بر روی برچسب‌هایی که موادغذایی و محصولات خوراکی دارند، مقدار آن ثبت می‌شود. مواد غذایی حاوی دکستروز بیشتر شامل محصولات خوراکی شیرین مانند شیرینی‌ها، کلوچه‌ها، کیک‌ها و … می‌باشد. این ماده از ذرت و سبزیجات دیگر نیز استخراج می‌شود.

مواد غذایی حاوی دکستروز نه تنها شامل محصولات شیرینی مانند آب نبات که سرشار از دکستروز هستند را شامل می‌شود، بلکه این ماده را در برخی از نوشیدنی‌ها و خوراکی مصرفی برای تغذیه ورزشکاران نیز می‌توانید بیابید؛ چراکه این ماده، منبع سریع انرژی است و می‌تواند به سرعت جایگزین گلیکوژن یا کربوهیدرات‌های ذخیره شده در عضلات شود.

از طرف دیگر، قند خون پایین می‌تواند در افراد مبتلا به دیابت نیز رایج باشد؛ بنابراین مواد غذایی حاوی دکستروز در محصولات پزشکی نیز به کار گرفته شده است که برای کمک به افزایش سریع قند خون استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که دکستروز اغلب برای تغذیه وریدی در بیمارستان‌ها استفاده می‌شود.

کدام مواد غذایی حاوی دکستروز بالا هستند؟

اگر بخواهیم راجع به اینکه “کدام یک از مواد غذایی حاوی دکستروز بالا هستند؟” پاسخی را ارائه کنیم، باید گفت دکستروز اغلب در دسته محصولات و مواد با قندهای افزوده قرار می‌گیرد؛ زیرا برای شیرین کردن غذاها یا نوشیدنی‌ها یا افزایش طعم آنها در هنگام فرآوری باید این ماده را به کار گرفت. از جمله مواد غذایی حاوی دکستروز بالا می‌توان نام برد:

نان

شربت ذرت که مواد تشکیل دهنده‌ آن شامل  فروکتوز و دکستروز است، یک عامل شیرین کننده رایج در نان و کلوچه‌ها می‌باشد. از آنجایی که دکستروز به شکل کریستالی استخراج می‌شود، نسبت به سایر انواع قندها، بیشتر در این مواد و محصولات خوراکی به کار گرفته می‌شود.

محصولات خوراکی فرآوری شده

در قسمت قبل هم اشاره کردیم که دکستروز می‌تواند به عنوان یک ماده شیرین‌کننده در محصولات بسیاری استفاده شود که شامل غذاهای فرآوری شده می‌باشد. در واقع هر ماده غذایی که می‌بینید در برچسب آن نام‌هایی مانند گلوکز، شربت ذرت و عسل و یا “شیرین کننده‌های طبیعی” استفاده شده است، بدانید که این مواد حاوی دکستروز هستند و می‌توانند مقادیر مختلفی داشته باشند.

دونات

دسته دیگر از مواد غذایی حاوی دکستروز بالا، دونات‌ها هستند که این ماده غالبا بیشتر روی دونات نیز استفاده می‌شود؛ زیرا می‌تواند خشک بماند و چرب نباشد.

شربت ذرت

یکی دیگر از محصولاتی که می‌تواند در دسته مواد غذایی حاوی دکستروز بالا قرار گیرد، شربت ذرت است که مانند عسل، از گرده گل‌ها به وجود می‌آید و می‌تواند به عنوان یک ماده غلیظ و شیرین به مواد غذایی اضافه شود. این ماده حاوی 20 الی 98 درصد دکستروز است.

فست فودها

دکستروز کاربردهای دیگری به جز یک ماده شیرین کننده دارد. اگر نگاهی به مواد به کار گرفته شده برای تهیه لیست مواد غذایی فست فودها بیندازید، به عنوان مثال در لیست مواد تشکیل دهنده سیب زمینی سرخ کرده مک دونالد، می‌توانید این ماده را مشاهده کنید. بنا به گزارش‌های این شرکت فست فود بزرگ در جهان، در زمان‌های خاصی از سال، سیب‌زمینی‌هایی که برای تهیه چیپس سرخ شده استفاده می‌شوند، قند طبیعی پایینی دارند که بر رنگ و نحوه پخت آن‌ها تأثیر می‌گذارد. دکستروز در صورت نیاز به آن اضافه می‌شود تا به سیب زمینی سرخ شده رنگ طلایی بدهد و به پخت یکنواخت و مناسب کمک کند.

عسل

یکی دیگر از مواد غذایی حاوی دکستروز بالا، عسل است که از 30 درصد دکستروز تشکیل شده است. در واقع زنبورها با گردگیری از گیاهان و گل‌های مختلف، نسبت به جمع‌آوری این ماده و تشکیل عسل که حاوی آن ماده است اقدام می‌کنند و به همین خاطر می‌توان عسل را یک ماده انرژی زا نیز در نظر گرفت.

غذاهای رایج حاوی دکستروز

اگر به دنبال اجتناب از دکستروز هستید و یا می‌خواهید مقادیر آن را به دقت مطالعه کنید، بهتر است همیشه برچسب های تغذیه مواد غذایی مختلف در فروشگاه‌ها را مطالعه نمایید. شربت ذرت با فروکتوز بالا،  گلوکز، لاکتوز، مالتوز و ساکارز و غیره نام‌های دیگر شکر هستند که می‌توانند حاوی دکستروز باشند.  لیست غذاهای رایج حاوی دکستروز شامل موارد زیر نیز می‌باشند:

• فوندانت که نوعی خمیر قنادی سفید رنگ است
• شیرینی و نان‌های پیش بسته بندی شده
• نوشیدنی‌های ورزشی و انرژی زا
• شربت‌ها
• رنگ خوراکی
• مخلوط چاشنی
• سوپ‌های کم آب
• نخود کنسرو شده
• محصولات گوشتی مانند بولونیا و بیکن

میوه‌ های حاوی دکستروز بالا

میوه‌ها یکی از منابع اصلی تامین کننده موادی همچون ساکاروز و گلوکز و دکستروز هستند که در مواد غذایی و نوشیدنی‌ها نیز از خواص آن استفاده می‌شود. از جمله میوه‌هایی که می‌توان از آنها به عنوان مواد غذایی حاوی دکستروز بالا نام برد باید گفت:

نکته: مقادیر بیان شده در لیست زیر، شامل مقدار دکستروز به ترتیب از بیشترین به کمترین در هر 100 گرم از این میوه‌ها می‌باشد.

• خرما: مدجول: این ماده حاوی 68 گرم دکستروز در هر 100 گرم است
• زردآلو: در حالت خشک و نپخته حاوی 33.08 گرم دکستروز می‌باشد
• کشمش، مقدار دکستروز در حالت بدون هسته 27.75 گرم است
• آلو خشک یا (آلو) نپخته: 25.46 گرم
• انجیر (خشک و نپخته): 24.79 گرم
• پوره هرس: 22.27 گرم
• خرما از نوع دگلت نور: 19.87 گرم
• هلو (خشک): 12.83 گرم
• زغال اخته (وحشی، کنسرو، شربت سنگین، آبکش شده): 10.13 گرم
• زغال اخته (کنسرو، شربت سبک، آبکش شده): 8.62 گرم
• گیلاس (کنسرو شده، بدون هسته، بسته شربت سنگین): 7.93 گرم
• آناناس (کنسرو، آب میوه): 7.70 گرم
• آناناس (کنسرو، شربت سنگین): 7.50 گرم
• انگور قرمز یا سبز (خام، نوع اروپایی مانند بدون هسته تامپسون): 7.20 گرم
• آب انگور (کنسرو شده، شیرین نشده، بدون اسید اسکوربیک): 6.81 گرم
• آلبالو: 6.59 گرم
• شهد گوانابانا: 6.37 گرم
• آب انار بسته بندی شده: 6.28 گرم
• گلابی: 6.10 گرم
• شهد تمر هندی: 5.92 گرم
• شهد گواوا: 5.85 گرم
• سس سیب (کنسرو شده، شیرین شده، بدون نمک): 5.50 گرم
• خرمالو ژاپنی خام: 5.44 گرم
• شهد انبه (کنسرو شده): 5.31 گرم
• آلو خام: 5.07 گرم
• موز خام: 4.98 گرم
• زغال اخته: 4.88 گرم
• گلابی (کنسرو، شربت سبک): 4.80 گرم
• آب آناناس (کنسرو شده، شیرین نشده، بدون اسید اسکوربیک اضافه شده): 4.65 گرم
• کیوی: به صورت خام دارای 4.11 گرم دکستروز است
• گیلاس (ترش، قرمز، کنسرو): 3.90 گرم
• مخلوط آب، سیب و انگور (با اسید اسکوربیک اضافه شده): 3.72 گرم
• مخلوط آب، سیب، انگور و گلابی (با اسید اسکوربیک و کلسیم): 3.50 گرم
• زغال اخته (وحشی): 3.33 گرم

مصرف انواع مواد شیمیایی چه به‌ صورت طبیعی و چه به صورت غیرطبیعی، اثراتی را بر بدن به دنبال دارند که اسید سیتریک نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این مطلب قصد داریم به بررسی اثرات مصرف اسید سیتریک روی دندان ها بپردازیم. در صورتی‌که اصلاً نمی‌دانید که اسید سیتریک چیست، می‌توانید به بخش توضیحات ابتدایی اسید سیتریک در قسمت «خرید محصول» مراجعه کنید. با مطالعۀ دو پاراگراف ابتدایی، می‌توانید آشنایی کافی با اسید سیتریک پیدا کنید. همچنین در قسمت وبلاگ مطالب مرتبط دیگری را می‌توانید بیابید که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم. اما در همین ابتدا اجازه دهید تا به بررسی اثرات مصرف اسید سیتریک بر روی دندان‌ها بپردازیم.

اسید سیتریک در مواد غذایی مختلفی موجود است. از مواد غذایی طبیعی گرفته تا مواد غذایی آماده و فراوری‌شده. بسته به نوع مصرف، میزان مصرف و الگوی مصرف می‌توان گفت که اسید سیتریک موجود در این مواد غذایی چه اثری بر دندان‌ها دارند.

بر اساس تحقیقات انجام‌شده، مصرف مواد غذاییِ خیلی اسیدی به عنوان عاملی مهم در فرسایش دندان‌ها ذکر شد‌ه‌اند. اغلب مواد غذایی مورد نظر در این تحقیقات، تعدادی از مرکبات تازه، آبمیوه‌ها، عصاره‌ها یا خوراکی‌های شیرینی هستند که حاوی غلظت‌های بالایی از اسید سیتریک هستند.

آیا مصرف اسید سیتریک واقعاً باعث فرسایش دندان‌ها می‌شود؟

پیش از هر چیز بایستی بدانیم که فرسایش دندان دقیقاً به چه معنا است؟

فرسایش، فرایندی است که در نهایت موجب از دست‌دادن ساختار دندان می‌شود. فرسایش عموماً نتیجۀ عوامل شیمیایی مانند مصرف اسید سیتریک است.

برای پاسخ به این سوال که «آیا مصرف اسید سیتریک واقعاً باعث فرسایش دندان‌ها می‌شود؟» بایستی گفت که خیر. اما این پاسخ خیلی کوتاه می‌تواند در نهایت کار به ضرر ما تمام شود. مطالعات علمی مختلفی نشان داده‌اند که مکیدن یک نصفه لیموی تازه و یا جرعه‌ جرعه نوشیدن آب لیموی خالص یکی از عوامل ایجادکنندۀ فرسایش دندان‌ها است. علاوه‌بر آب لیموی تازه و خالص، تحقیقات دیگری به مصرف بیش از حد پرتقال توجه کرده‌اند و نتیجه‌گیری کرده‌اند که مصرف خیلی زیاد پرتقال، گریپ فروت و لیموترش نیز به عنوان عاملی برای فرسایش مینا و عاج دندان‌ها شناخته شده‌اند.

با توجه به تغییر سبک زندگی در سال‌های اخیر، میزان و دفعات مصرف فرآورده‌های اسیدی به‌ شدت افزایش یافته است، برخی از دانشمندان اثرات مخرب مصرف اسید سیتریک روی دندان ها را مبنای کار تحقیقاتی خود قرار دادند و پس از آزمایشات مختلف به نتایج زیر دست پیدا کرده‌اند:

• اسید سیتریک ساختار دندان را با سرعتی بیش از دو برابر اسیدهایی مانند هیدروکلریک اسید یا نیتریک اسید با غلظت یکسان، فرسایش می‌دهد.
• این نوع از فرسایش دندان‌ها، به سطح pH مادۀ اسیدی مربوط می‌شود.
• با صرف‌نظر از علت مصرف(که پزشکی است یا غیر پزشکی)، تمامی تحقیقات نشان دادند که مصرف اسید سیتریک به میزان بیش‌از حد طبیعی، می‌تواند ساختار دندان را از بین ببرد.

تا به اینجا متوجه شدیم که استفادۀ همیشگی و بی‌رویه از میوه‌ها و غذاهای حاوی اسید سیتریک می‌تواند اثرات فرسایشی جدی را روی مینای دندان انسان ایجاد کند. اما این موضوع چطور ممکن است؟ در اینجا به عوامل دخیل در این فرسایش می‌پردازیم.

مصرف بیش‌ از حد اسید سیتریک چگونه باعث فرسایش دندان‌ها می‌شود؟

توانایی اسید سیتریک در فرسایش مینای دندان را می‌توان به یک یا چند عامل از سه عامل زیر نسبت داد:

1. میل ترکیبی اسید سیتریک به کلسیم
2. غلظت بالای یون هیدروژن آن، به دلیل وجود سه گروه کربوکسیل در هر مولکول
3. و نوع واکنشی که در تماس با مینای دندان رخ می‌دهد.

هر چند که میزان غلظت اسیدی موجود در هر یک از مواد غذایی دارای اسید سیتریک، عامل مهمی در تخریب عاج و مینای دندان به شمار می‌رود، اما محققان به نتایج و خبرهای خوبی نیز دست پیدا کرده‌اند.

خبر خوب این است که اثر فرسایندۀ مصرف اسید سیتریک روی دندان، ظاهراً محدود به زمان خوردن یا نوشیدن خوراکی‌های حاوی این اسید است. می‌شود نتیجه گرفت که با کمترکردن زمان مصرف این‌گونه غذاها، می‌توان از اثر مخرب آن جلوگیری کرد.

چگونه می‌توان اثر مصرف اسید سیتریک روی دندان‌ها را کاهش داد؟

راه‌های مختلفی برای کاهش اثر فرسایشیِ اسید سیتریک وجود دارند. اگر دقت کرده باشید، در بخش قبل نیز به یکی از موارد اشاره کردیم.

دومین راه، دقت به ناحیه‌ای است که هنگام مسواک‌زدن تمیز می‌شود. نواحی نزدیک لثه بر روی دندان‌ها، کمتر از سایر نواحی تمیز می‌شوند. این نواحی می‌توانند محتویات اسیدیِ غذاها، میوه‌ها و نوشیدنی‌ها را در مجاورت سطوح بالاتر دندان قرار دهند.

به دلیل اینکه که مدت‌زمان قابل‌توجهی طول می‌کشد تا اینکه محتویات اسیدی از بین بروند، در نتیجه اثر مخرب بیشتری را بر نواحی نزدیک لثه می‌گذارد. به همین علت باید سریعاً نسبت به شستشو و تمیزکردن این نواحی اقدام شود.

سومین راه، که طبیعتاً ساده‌ترین و ارزان‌ترین راه است، این است که مصرف مواد غذایی دارای اسید سیتریک به‌طور جدی کنترل شود.

با وجود همۀ مضراتی که مصرفِ بی‌رویۀ اسید سیتریک می‌تواند بر دندان‌ها داشته باشد، کاربردها و فوایدی نیز دارد که می‌توانید در لیست زیر، بخشی از آن‌ها را مطالعه کنید. کافی است برای مطالعۀ این مقالات، به قسمت وبلاگ مراجعه کرده و هر یک از آن‌ها را مطالعه کنید:

• کاربرد اسید سیتریک در صنایع غذایی
• فواید و مضرات و نحوۀ مصرف اسید سیتریک در دوران بارداری
• مواد غذایی دارای اسید سیتریک
• خواص مصرف اسید سیتریک برای پوست و مو

اگر شما هم مثل من طرفدار مراقبت از پوست هستید، می‌دانید که به نظر می‌رسد همیشه یک ترکیب جدید، وجود دارد که می‌توانید آن را روی پوست خود امتحان کنید. ما اینجا فهرستی از اسیدهای متفاوتی را که قرار است در کابینت دارویی مراقبت از پوستمان وجود داشته باشد، جمع‌آوری کرده‌ایم. کلمه اسید تصاویری از لوله‌های آزمایشگاهی حباب زده و افکار سوختگی‌های شیمیایی را ایجاد می‌کند؛ اما وقتی از غلظت مناسب استفاده می‌شود، اسیدها درواقع برخی از مفیدترین مواد موجود در مراقبت‌ از پوست هستند. آن‌ها ابزارهای معجزه‌آسایی هستند که برای مبارزه با آکنه، چین‌وچروک، لکه‌های پیری، زخم‌ها و رنگ ناهموار پوست استفاده می‌شوند؛ اما باوجود اسیدهای فراوان در بازار به خاطر سپردن اینکه کدام را برای چه استفاده کنید و چه محصولاتی را بخرید بسیار طاقت‌فرسا به نظر می‌رسد.

انواع مختلف اسیدهای مفید برای پوست

بسیاری از مواد تشکیل‌دهنده‌ای که در مراقبت از پوست می‌بینید، آشنا و ایمن هستند، مانند روغن نارگیل یا زغال. درحالی‌که برخی از این روش‌های درمانی علمی‌تر می‌توانند کمی اسرارآمیز باشند. برخی از ترکیبات اسیدی مواردی هستند که احتمالاً آن‌ها را می‌شناسید مانند اسید سالیسیلیک اما برخی دیگر کمی مبهم هستند. آیا در مورد اسید ماندلیک چیزی شنیده‌اید؟ تمام اسیدهای صورت مزایای خود را دارند و همه آن‌ها یکسان ایجاد نشده‌اند بنابراین مهم است که قبل از تصمیم‌گیری برای انتخاب بدانید که چه چیزی برای پوست شما بهتر است. از پوست چرب گرفته تا خشک، مستعد آکنه تا حساس، ما اینجا هستیم تا با کمک متخصصان درجه‌یک پوست به شما در یافتن اسید مناسب برای نیازهای زیبایی خاص خود کمک کنیم.

اسید سالیسیلیک

این احتمالاً اسیدی است که بیشتر با آن آشنا هستید زیرا تقریباً در هر محصولی یافت می‌شود. سالیسیلیک از پوست بید گرفته‌شده و یک بتا هیدروکسی اسید است که با اسیدهای آلفا هیدروکسی مرتبط است. درحالی‌که سایر اسیدهای بتا هیدروکسی در جهان شیمی وجود دارد، متخصصان می‌گویند که در دنیای لوازم‌آرایشی بتا هیدروکسی اسید همیشه به معنی سالیسیلیک است.

سالیسیلیک اسید دارای مزایای بسیاری ازجمله ضد باکتریایی، ضدالتهابی، ضد آکنه و لایه‌برداری است. سلول‌های مرده پوست را برای از بین بردن منافذ مسدود و جوش‌های سرسیاه از بین می‌برد و رشد باکتری‌ها را در سطح پوست و غدد چربی کاهش می‌دهد. سالیسیلیک برای افرادی که دارای پوست چرب و مستعد آکنه هستند بهترین است اما می‌تواند برای افرادی نیز که دارای پوست معمولی و خشک هستند و گاهی اوقات دچار جوش می‌شوند گزینه مناسبی باشد. سالیسیلیک اسید تقریباً به هر شکلی می‌تواند مؤثر باشد ازجمله ژل شستشوی صورت، لایه‌بردار، کرم، پد و غیره. همچنین پایه‌ها و کانسیلرهایی حاوی اسید سالیسیلیک وجود دارد که می‌تواند درخشندگی را کاهش داده و آکنه را در طول روز درمان کند.

اسید گلیکولیک

به نظر می‌رسد گلیکولیک اسید این روزها همه‌جا وجود دارد. این اسید یکی از اسیدهای آلفا هیدروکسی فوق‌الذکر است و از نی‌شکر مشتق شده است. گلیکولیک مانند سالیسیلیک اسید برای افرادی که دارای پوست چرب یا مستعد آکنه هستند عالی است اما مزایای آن واقعاً توسط هر مصرف‌کننده قابل‌استفاده است. همه پوست‌ها می‌توانند از استفاده منظم اسید گلیکولیک اسیدسود ببرند؛ زیرا یک مولکول بسیار کوچک است که به‌آرامی پوست مرده را از بین می‌برد. این یک گزینه ملایم‌تر از یک اسکراب لایه‌بردار ساینده است. خواص لایه‌بردار گلیکولیک به روشن شدن لکه‌های تیره، کاهش خطوط ریز و صاف کردن بافت پوست کمک می‌کند و تقریباً در هر شکلی مؤثر است.

هیالورونیک اسید

با شنیدن اسید به‌احتمال‌زیاد چیزی را تصور می‌کنید که لایه‌بردار است اما هیالورونیک در گروه مرطوب کننده‌ها است. به این معنی که به جذب و حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند و به تقویت سد پوست کمک می‌کند تا نرم‌تر، صاف‌تر و برجسته‌تر به نظر برسد. اسید هیالورونیک نشاط و شادابی پوست را افزایش می‌دهد بنابراین ضدعفونی کامل است و یک ماده ضد پیری نیز است. از اسید هیالورونیک همچنین به‌عنوان یک پرکننده تزریقی استفاده می‌شود. این اسید را می‌توان در سرم‌های آب‌رسان نیز یافت. در صورت خوراکی نیز اسید هیالورونیک مؤثر است به‌طوری‌که مکمل‌های صمغی جدید دارای 120 میلی‌گرم اسید هیالورونیک هستند. با استفاده منظم پوست خود را نرم، صاف و هیدراته کنید.

اسید لاکتیک

اسید لاکتیک یکی دیگر از لایه‌بردارهای آلفا هیدروکسی اسید است اما حتی از گلیکولیک ملایم‌تر است. این ماده از شیر گرفته‌شده است و دارای عنصر مرطوب‌کننده‌ای است که سایر اسیدهای لایه‌بردار فاقد آن هستند. مناسب برای کسانی است که پوست حساس دارند و هنوز به دنبال کاهش خطوط ریز هستند. درحالی‌که درمان فقط با اسید لاکتیک هم می‌تواند صورت گیرد اما شما اغلب لاکتیک را با سایر اسیدها مانند پدهای درخشندگی صورت مشاهده می‌کنید که اسیدهای گلیکولیک و لاکتیک را جفت می‌کند.

اسید اسکوربیک

با نام اسید اسکوربیک گمراه نشوید. این اسید درواقع فقط ویتامین ث است. اسید اسکوربیک یک آنتی‌اکسیدان فوق‌العاده است که خطوط ریز را کاهش می‌دهد و با رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کند و همچنین به‌عنوان یک عامل روشن‌کننده که لکه‌های تیره را از بین می‌برد. اسید اسکوربیک برای انواع پوست عالی است بنابراین زمان آن رسیده است که بدون توجه به اینکه چه پوستی دارید یک سرم ویتامین ث برای خود تهیه کنید.

سایر AHA ها

همان‌طور که قبلاً آموخته‌ایم اسیدهای آلفا هیدروکسی، لایه‌بردارهایی هستند که لایه‌های بالای پوست را از بین می‌برند و می‌توانند به آکنه، خطوط ریز و بافت پوست کمک کنند. در اینجا چند نمونه دیگر از AHA‌ها وجود دارد که ممکن است در قسمت مواد تشکیل‌دهنده مراقبت از پوست خود کمتر مشاهده کنید تا موارد بالا.

اسید سیتریک

اسید سیتریک از مرکبات گرفته می‌شود و همچنین یک آنتی‌اکسیدان است. برای کسانی که علائم اولیه پیری یا آسیب ناشی از آفتاب را نشان می‌دهند بهتر است. این اسید روی بالاترین لایه پوست کار می‌کند و اغلب با اسیدهای گلیکولیک یا لاکتیک ترکیب می‌شوند تا به افزایش اثربخشی آن‌ها کمک کنند.

اسید ماندلیک

اسید ماندلیک دارای بزرگ‌ترین مولکول از AHA است که به آن اجازه می‌دهد تا کند تر و ملایم‌تر از بقیه به پوست نفوذ کند و برای افرادی که دارای پوست حساس هستند مناسب است. این اسید که از بادام تلخ گرفته‌شده است یک عامل لایه‌برداری است که برای جلوگیری از آکنه، درمان آسیب‌های ناشی از نور خورشید مفید است. بااین‌حال به دلیل ساختار مولکولی بزرگ‌تر به‌اندازه اسید گلیکولیک به پوست نفوذ نمی‌کند؛ بنابراین باعث تحریک کمتر پوست می‌شود. به همین دلیل معمولاً به‌جای اسید گلیکولیک در لایه‌برداری توصیه می‌شود.

اسید تارتاریک

اسید تارتاریک به‌طور طبیعی در بسیاری از گیاهان و میوه‌ها ازجمله انگور یافت می‌شود. این یکی از اسیدهایی است که به طعم تند شراب کمک می‌کند. برای افرادی که سعی می‌کنند بافت پوست خود را یکدست کنند، عالی است.

مالیک اسید

اسید مالیک به‌غیراز AHA ملایم در برخی از محصولات دندانپزشکی نیز استفاده می‌شود زیرا می‌تواند تعداد باکتری‌های مضر را در دهان شما کاهش دهد. تا آنجا که مراقبت‌ از پوست پیش می‌رود برای افرادی که پوست مستعد آکنه دارند بسیار مناسب است زیرا می‌تواند منافذ پوست را بازکرده و چربی پوست را پاک کند.

انواع دیگر اسیدها

بخش بعدی دارای اسیدهایی است که بسیار رایج نیستند و همچنین AHA نیز نیستند. آن‌ها انواع مختلفی از خواص را دارند و ممکن است جزء ثانویه در درمان باشند.

آزلائیک اسید

آزلائیک اسید بیشتر در محصولات تجویزی برای درمان آکنه و روزاسه یافت می‌‌شود اما می‌توانید دوزهای کمتری از آن را برای خرید بدون نسخه پیدا کنید. آزلائیک اسید باعث کاهش التهاب و قرمزی و همچنین مبارزه با آکنه ضد باکتری می‌شود. این ماده به‌طورکلی در غلظت‌های 15 تا 20 درصد در کرم‌هایی که طراحی‌شده‌اند برای استفاده در سراسر صورت، صبح و شب یافت می‌شود. آزلائیک اسید به‌طورکلی عوارض جانبی بسیار کمی دارد اما در برخی از افراد با پوست بسیار حساس می‌تواند باعث سوزش، لایه‌برداری و قرمزی شود.

اسید اولئیک

اولئیک اسید یک اسید چرب است که در روغن‌ها یافت می‌شود. روغن‌های اولئیک شامل روغن بادام و روغن‌زیتون هستند. آن‌ها یک مهروموم فوق‌العاده مرطوب‌کننده بر روی پوست شما ایجاد می‌کنند اما برای اکثر افرادی که پوست خشک ندارند مناسب نیست. روغن‌هایی که حاوی اسید اولئیک بیشتری هستند برای پوست‌های خشک بهتر عمل می‌کنند.

لینوئیک اسید

لینوئیک اسید نوعی اسید اولئیک اسید است. این اسید چرب در روغن‌ها وجود دارد اما قوام بسیار سبک‌تری ایجاد می‌کند؛ بنابراین برای افرادی که دارای پوست چرب یا مستعد آکنه هستند بهتر است. این روغن‌ها شامل ماراکوجا، دانه انگور و روغن خار دریایی است. روغن‌هایی که حاوی اسید لینوئیک بیشتری هستند بافت خشک‌تری دارند که مناسب پوست چرب است.

لیپوئیک اسید

گفته می‌شود لیپوئیک اسید یا به‌طور خاص آلفا لیپوئیک اسید آنتی‌اکسیدان جهانی است زیرا در چربی و محلول در آب است. این ماده به‌عنوان یک ماده ضد پیری عمل می‌کند که ضدالتهاب است و با رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کند.

کوجیک اسید

کوجیک اسید در قارچ‌های بومی ژاپن کشف شد و همچنان در آسیا به‌عنوان عامل روشن‌کننده پوست محبوبیت زیادی دارد. کوجیک اسید باعث کاهش تولید ملانین در پوست می‌شود (موادی که باعث ایجاد لکه‌های تیره می‌شود) اما برخی تحریک‌کننده هستند. این ماده در پاک‌کننده‌ها و سرم‌ها با غلظت 1 تا 4 درصد یافت می‌شود.

اسید آلگورونیک

اسید آلگورونیک درواقع توسط شرکت مراقبت از پوست Algenist ثبت‌شده است که دانشمندان این اسید را در جلبک‌ها کشف کرده‌اند. این ماده دارای خواص ضد پیری قوی است و باعث می‌شود پوست جوان و درخشان به نظر برسد. محصول جانبی تولید بیودیزل گزارش‌شده است.

فرولیک اسید

فرولیک اسید یکی دیگر از سنگ‌های ضد پیری و رادیکال‌های آزاد است. این اسید برای کسانی که مایل به کاهش خطوط ریز و آسیب ناشی از آفتاب هستند بسیار عالی است. ترکیب آنتی‌اکسیدانی که بیشتر در ترکیب با ویتامین C و E در سرم استفاده می‌شود. این سه آنتی‌اکسیدان قوی به دلیل توانایی خود در محافظت از پوست در برابر رادیکال‌های آزاد مضر ناشی از اشعه ماوراءبنفش شناخته‌شده است.

مصرف درست اسیدهای مفید برای پوست

انتخاب اسید مورداستفاده سخت است. ساده‌ترین راه برای حل این مشکل این است که بدانید چه مشکلی را می‌خواهید درمان کنید. هر چه غلظت بیشتر باشد اسید باعث تحریک پوست می‌شود. همیشه مراقبت از پوست خود را با غلظت کم شروع کنید. بسیاری از اسیدها مزایای متعددی را ارائه می‌دهند و ازآنجاکه می‌توانند در فرمول‌های مختلف وجود داشته باشند می‌توان بیش از یک مورداستفاده کرد. به یاد داشته باشید که مصرف همه آن‌ها را هم‌زمان قرار ندهید.

برخی از اسیدها ممکن است با دیگران تداخل داشته باشند. استفاده از اسیدهای خود را بین روز و شب تنظیم کنید. به‌عنوان‌مثال صبح از سالیسیلیک اسید و عصر از اسید دیگری استفاده کنید. سالیسیلیک اسید را هم‌زمان با هیچ اسید دیگری استفاده نکنید. هنگام مخلوط شدن ممکن است سوزش شدید پوست ایجاد شود. همچنین از ترکیب اسید گلیکولیک یا اسید لاکتیک با اسید اسکوربیک خودداری کنید؛ زیرا باعث می‌شود که مزیت اسید اسکوربیک حتی قبل از شروع به کار از بین برود.

مصرف اسیدها برای پوست در خانه یا مراکز درمانی

محصولات اسیدی هم در خانه و هم در مراکز درمانی می‌توانند نتایج فوق‌العاده‌ای را به همراه داشته باشند به شرطی که شما اسید مناسب خود را انتخاب کنید. تفاوت اصلی بین لایه‌بردارهای خانگی و همتایان آن‌ها در مراکز درمانی میزان شدن آن‌ها است. لایه‌بردارهای خانگی معمولاً حدود 10 درصد یا کمتر AHA یا BHA دارند درحالی‌که فرمول‌های حرفه‌ای می‌توانند تا 70 درصد داشته باشند. غلظت بیشتر به متخصصان اجازه می‌دهد تا آسیب‌های شدیدتر و خطوط ریز را کاهش دهند. هر چه مدت‌زمان باقی ماندن اسید روی پوست بیشتر باشد و غلظت آن قوی‌تر باشد تأثیر آن بیشتر است.

سخن پایانی

به بیان ساده اسیدهای مفید برای پوست یک عنصر مراقبت از پوست هستند که اغلب برای لایه‌برداری استفاده می‌شوند. در این مقاله سعی کردیم در مورد اسیدهای مفید برای پوست صحبت کنیم و برخی از مفیدترین آن‌ها را معرفی کنیم. اسیدهای آلفاهیدروکسی احتمالاً رایج‌ترین اسیدهایی هستند که برای پوست استفاده می‌شوند. این‌ها برای لایه‌برداری از لایه بیرونی پوست، روشن نگه‌داشتن پوست، شفافیت رنگ و بافت پوست استفاده می‌شوند و حتی می‌توانند کمی تولید کلاژن را تحریک کنند. استفاده موضعی از برخی اسیدها می‌تواند پوست را در برابر آفتاب حساس کند؛ بنابراین حتماً هرروز صبح برای محافظت از پوست خود از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع استفاده کنید.

اسید سیتریک یک اسید آلی ضعیف است بنابراین ما می‌توانیم آن را به‌طور طبیعی در مرکبات پیدا کنیم. تولیدکنندگان مقدار زیادی اسید سیتریک در سال تولید می‌کنند زیرا کاربردهای زیادی دارد. این ترکیب می‌تواند هم به‌صورت انهیدرات و هم به‌صورت مونوهیدرات وجود داشته باشد که به‌عنوان یک ترکیب غیر سمی و خوراکی به‌منظور ایجاد طعم و پایدارکننده به مواد غذایی اضافه می‌شود. طبق اعداد و آمار 75 درصد از اسید سیتریک تولیدشده در صنایع غذایی و باقی آن در داروسازی و صنعت به کار می‌رود. در این مطلب به بررسی ویژگی‌ها و تفاوت‌های اسید سیتریک مونوهیدرات و انهیدرات پرداخته‌‎شده‎است.

اسید سیتریک انهیدرات چیست؟

اسید سیتریک انهیدرات فرم بدون آب اسید سیتریک است. ظاهر این ترکیب بی‌رنگ و بی‌بو است. در شکل خشک و دانه‌بندی شده آن فاقد آب است. ما می‌توانیم این ترکیب را از طریق تبلور از آب گرم تولید کنیم. اسید سیتریک انهیدرات از فرم مونوهیدرات در دمای 78 درجه سانتی‌گراد تشکیل می‌شود. چگالی فرم انهیدرات 1.665 گرم در سانتی‌متر مکعب است. در دمای 156 درجه سانتی‌گراد ذوب می‌شود و نقطه‌جوش این ترکیب 310 درجه سانتی‌گراد است. فرمول شیمیایی این ترکیب C₆H₈O₇ است درحالی‌که جرم مولی آن 192.12 می‌باشد.

اسید سیتریک مونوهیدرات چیست؟

اسید سیتریک مونوهیدرات فرم اسید سیتریک حاوی آب است. دارای یک مولکول آب مرتبط با یک مولکول اسید سیتریک است. ما این آب را آب تبلور می‌نامیم. این شکل از اسید سیتریک از طریق تبلور از آب سرد تشکیل می‌شود. شکل مونوهیدرات در دمای 78 درجه سانتی‌گراد به حالت بدون آب تبدیل می‌شود. چگالی این ترکیب 1.542 گرم در سانتی‌متر مکعب است. فرمول شیمیایی این ترکیب C₆H₈O₇.H₂O و جرم مولی آن 210.138 می‌باشد. نقطه ذوب 135 درجه سانتی‌گراد و نقطه‌جوش 310 درجه سانتی‌گراد است.

تفاوت بین اسید سیتریک انهیدرات و مونوهیدرات

درواقع می‌توان گفت هیچ تفاوت اساسی بین اسید سیتریک مونوهیدرات و انهیدرات وجود ندارد. به‌طورکلی از اسید سیتریک در صنایع و کاربردهای مختلف استفاده می‌شود. ازجمله این صنایع می‌توان به تولید نوشابه، تولید لواشک، آبمیوه، آرایشی و بهداشتی و دارویی و … اشاره کرد. این ماده علاوه بر طعم دهندگی باعث تنظیم PH نیز می‌شود. به همین دلیل است که از آن به‌عنوان نگه‌دارنده در محصولات غذایی استفاده می‌شود.

ویژگی‌های اسید سیتریک خشک و اسید سیتریک آبدار

اسید سیتریک مونوهیدرات و انهیدرات به‌صورت کریستال‌های بی‌رنگ یا به‌صورت پودر کریستالی سفید با طعم بسیار اسیدی ظاهر می‌شود. در هوا خشک، بسیار محلول در آب، محلول آزاد در اتانول و کمی محلول در اتر است. اسید سیتریک غیر سمی است و واکنش‌پذیری کمی دارد. اگر در دمای محیط ذخیره شود ازنظر شیمیایی پایدار است. اسید سیتریک مونوهیدرات کاملاً تجزیه‌پذیر است. اسید سیتریک در صنعت کاربردهای زیادی دارد ازجمله در ساخت‌وساز، مواد شیمیایی، کودها، کاغذ، پلاستیک، نساجی، چرم و … . همچنین در نوشیدنی‌ها، انرژی‌زاها، غذاها، مراقبت‌های بهداشتی، محصولات دارویی، لوازم‌آرایشی، عطرها، مراقبت از پوست و مو، پاک‌کننده‌ها و مواد شوینده و … کاربرد دارد که در ادامه بیشتر در ارتباط با کاربردهای این ماده صحبت کرده‌ایم.

• غذا و نوشیدنی: رایج‌ترین کاربردهای اسید سیتریک به‌عنوان نگه‌دارنده و طعم‌دهنده در غذا و نوشیدنی‌ها مانند نوشابه‌ها است. اسید سیتریک به‌عنوان یک امولسیون کننده در بستنی‌ها استفاده می‌شود.
• لوازم‌آرایشی: این ماده به‌طور گسترده به‌عنوان اسید کننده در ژل‌ها، کرم‌ها و … استفاده می‌شود. برای تنظیم PH محصولات و آنتی‌اکسیدانی شوینده‌های موی سر کاربرد دارد.
• درمان اختلالات کلیوی: در ترکیب با سدیم سیترات، برای جلوگیری از سنگ کلیه استفاده می‌شود.
• داروسازی: در تهیه محلول‌های ضد انعقاد خون مانند تری سدیم سیترات از این اسید استفاده می‌شود. علاوه بر آن از سیترات فریک آمونیاکی در درمان بیماری‌های فقر آهن و آنمی استفاده می‌شود. همچنین داروها و قرص‌های جوشان را توسط این اسید خوش‌طعم می‌کنند.
• جرم‌زدایی: به‌طور وسیع از اسید سیتریک در پاک کردن و جرم‌زدایی دیگ‌های بخار استیل استفاده می‌شود. اسید سیتریک همچنین در از بین بردن برخی زنگ‌زدگی‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.

جمع‌بندی

بنابر این گفته‌ها این دو فرم از اسید سیتریک تفاوت چندانی باهم ندارند مگر در مولکول آب. تفاوت تنها در 10 درصد وزن آب می‌باشد که در نوع آبدار این وزن به دلیل وجود مولکول آب سنگین‌تر است. به علت وجود همین مولکول، اسید سیتریک خشک ترش تر از اسید سیتریک آبدار است. همچنین ازآنجایی‌که در فرم خشک اسید سیتریک آب وجود ندارد مانند فرم آبدار در هوای گرم سفت و سنگ نمی‌شود. اسید سیتریک مونوهیدرات و اسید سیتریک انهیدرات دو فرم از این اسید هستند که فرم بی‌آب آن از کریستالیزه شدن اسید سیتریک در آب گرم تولید می‌شود و فرم آبدار آن از تبلور آن در آب سرد ایجاد می‌شود.

واضح است که سلامت پوست و مو برای همه افراد امری مهم است. افراد در طول دوران زندگی خود و در هر دوره‌ای به فکر سلامت پوست و موی خود هستند. ممکن است راه‌های زیادی را نیز امتحان کنند اما باید از اثرات و همچنین عوارض هرکدام از راه‌حل‌ها آگاه باشند. یکی از روش‌ها برای سالم نگه‌داشتن پوست و مو که پیشنهاد می‌کنیم آن را حتماً امتحان کنید، استفاده درست از اسید سیتریک است. اسید سیتریک که از میوه‌ها می‌آید، خواص زیادی برای پوست و مو دارد. در این مقاله سعی کردیم از خواص این ماده با شما صحبت کنیم. برای آشنایی با این ماده و اثرات آن بر سلامت پوست و موی خود تا پایان مطلب با ما همراه باشید.

اسیدتراپی چیست؟

یکی از بهترین ‌روش‌ها برای از بین بردن پوست مرده و جوان‌سازی پوست، بی‌شک اسیدتراپی است. اسیدها نقش اساسی در سلامت پوست و مو دارند، به‌گونه‌ای که از آن‌ها در محصولات زیبایی و موجود در داروخانه‌ها استفاده می‌شود. اسیدتراپی معمولاً برای آماده‌سازی پوست برای ترمیم انجام می‌گیرد.

به این معنی که پوست پس از لایه‌برداری توسط اسیدها، برای جذب مواد مغذی آماده می‌گردد. از اسیدهای مختلفی برای اسید تراپی استفاده می‌شود که اسید سیتریک یکی از آن‌ها است.

استفاده از این اسید موجب روشنایی پوست و رفع تیرگی خواهد شد. همچنین به بهبود خطوط ریز و چین‌وچروک نیز کمک خواهد کرد. در ادامه با اثرات این اسید بر روی پوست و مو به‌طور مفصل آشنا خواهیم شد. اسید تراپی را هم در خانه و هم در مراکز درمانی می‌توانید انجام دهید.

واضح اسید که تأثیرات انجام اسیدتراپی در خانه روی پوست، ممکن است کند تر از مراکز درمانی انجام گیرد. اسیدتراپی هم برای پوست و هم برای مو به‌راحتی قابل انجام است.

اسیدتراپی پوست

اسیدتراپی برای نقاط مختلف بدن قابل انجام است. پوست نواحی مختلف بدن در برخی از موارد نیاز به ترمیم دارد. از اسیدهای میوه ازجمله اسید سیتریک برای لایه‌برداری پوست صورت استفاده می‌شود. فواید اسید سیتریک برای پوست بسیار زیاد هستند که ازجمله آن‌ها می‌توان به روشن‌سازی و رفع تیرگی اشاره کرد. علاوه بر پوست صورت از این اسید برای رفع تیرگی زانو و آرنج نیز استفاده می‌شود.

اسیدتراپی مو

برخی اوقات موهای آسیب‌دیده نیز نیاز به ترمیم دارند. اسید تراپی مو، در ترمیم موها مانند پوست کمک می‌کند. البته انجام اسیدتراپی برای موها کاملاً متفاوت با اسیدتراپی پوست است. در این فرایند موها را با مواد اسیدی پوشانده و با این کار، شکستگی مو، زبری و وزی مو را رفع می‌کنند. درنهایت موها صاف و لطیف خواهند شد.

اثرات و فواید اسید سیتریک روی پوست

اسید سیتریک برای پوست مزایای مختلفی را ارائه می‌دهد که می‌تواند برای از بین بردن مشکلات پوستی مورداستفاده قرار گیرد. اسید سیتریک برای همه سنین و انواع پوست مناسب است و یک ترکیب حمایتی ایده آل برای افزودن به محصولات زیبایی و مراقبت از پوست است. فواید این نوع اسید را در ادامه آورده‌ایم:

• اسید سیتریک پوست را لایه‌برداری می‌کند، درنتیجه منافذ را مسدود می‌کند و سلول‌های مرده پوست را از سطح پوست خارج می‌کند. این به‌نوبه خود باعث رشد جدید پوست می‌شود که می‌تواند لکه‌های پیری، جای جوش و لکه‌ها را از بین ببرد. همچنین از تجمع سلول‌های مرده که منجر به ایجاد جوش‌های سرسیاه و لکه‌های خشک می‌شود جلوگیری می‌کند.
• اسید سیتریک به‌عنوان تنظیم‌کننده PH شناخته‌شده است. از آن در محصولات زیبایی استفاده می‌شود تا مطمئن شوید این محصول خیلی اسیدی نیست. همچنین مشخص‌شده است که سطح PH پوست را متعادل می‌کند که به عملکرد سالم پوست کمک می‌کند.
• ازآنجایی‌که اسید سیتریک به عملکرد سالم پوست کمک می‌کند، می‌تواند آسیب ناشی از اشعه ماوراءبنفش ناشی از نور خورشید را ترمیم کند.
• اسید سیتریک سرشار از آنتی‌اکسیدان است. این خاصیت به محافظت از پوست در برابر عوامل ناشناخته که ممکن است روزانه ناگزیر با آن‌ها روبرو شوید، کمک می‌کند. این متجاوزان شامل آلودگی، سموم و غیره هستند.
• باعث درخشندگی و نرم شدن پوست می‌شود.
• اسید سیتریک می‌تواند به تعادل رنگ پوست کمک کند.
• با هدف قرار دادن مرطوب‌کننده پوست، خطوط و چین‌وچروک‌های ریز را کاهش می‌دهد.

نکات استفاده از اسید سیتریک روی پوست

این سؤال را باید از ما بپرسید که آیا چگونه می‌توانم اسید سیتریک را در برنامه مراقبت از پوست خود قرار دهم؟ اگر قبلاً هرگز از اسید سیتریک استفاده نکرده‌اید، یک تست PH انجام دهید تا ببینید واکنش پوست شما به این ماده چگونه است.

اگر بعد از چند ساعت متوجه تغییرات غیرطبیعی در بافت پوست خود مانند قرمزی، بثورات و غیره شدید تا زمانی که با متخصص پوست مشورت نکنید از این ماده استفاده نکنید. اگر پوست شما تحت تأثیر آن قرار نگرفته است، اسید سیتریک را به‌آرامی در برنامه مراقبت از پوست خود وارد کنید. اگرچه خرید محصولات از فروشگاه آسان‌تر است، اما می‌توانید از طریق دستورالعمل‌های خانگی نیز از مزایای اسید سیتریک استفاده کنید.

آیا اسید سیتریک برای انواع پوست مناسب است؟

اسید سیتریک برای اکثر کاربران یک گزینه امن است. بااین‌حال، غلظت اسید سیتریک در رژیم شما باید متناسب با نوع پوست شما باشد. افرادی که پوست چرب دارند می‌توانند غلظت‌های بیشتری را نسبت به افرادی که پوست خشک و حساس دارند تحمل کنند. استفاده از اسید سیتریک به افرادی که دارای پوست حساس هستند توصیه نمی‌شود.

اثرات و فواید اسید سیتریک روی مو

جالب است بدانید که لیمو نه‌تنها برای مراقبت از پوست مفید است، بلکه در مراقبت از مو نیز مفید است. ازآنجاکه موها و پوست ما دارای طبیعت کمی اسیدی هستند، اکثر شامپوها و نرم‌کننده‌های موجود در بازار قلیایی یا خنثی هستند. شستشوی اسیدی برای موهای شما مفید است زیرا موهای شما را زیبا، براق و نرم می‌کند. در ادامه به اثرات و فواید اسید سیتریک روی مو اشاره‌کرده‌ایم:

• فولیکول‌های مو را تحریک می‌کند. اسید سیتریک با بهبود گردش خون در پوست سر، فولیکول‌های مو را تحریک می‌کند. این پودر دارای عملکرد گرم‌کننده پوست سر است و بنابراین پس از استفاده به دلیل تأثیر گرما، گردش خون در پوست سر افزایش می‌یابد که به‌نوبه خود فولیکول‌های مو شما را تغذیه کرده و آن را تحریک می‌کند. درنتیجه رشد مو را تقویت می‌کند.
• بهبود وضعیت پوست سر. اسید سیتریک همچنین به‌عنوان لایه‌بردار در بسیاری از محصولات مراقبت از مو استفاده می‌شود. این به حذف سلول‌های مرده پوست کمک می‌کند که منافذ را مسدود کرده و باعث سلامت پوست سر می‌شود. پوست سر سالم باعث رشد موهای زیبا و براق می‌شود.
• تسکین خارش سر. مو و پوست سر کمی ماهیت اسیدی دارند و بیشتر محصولات مراقبت از مو قلیایی یا خنثی هستند. هنگامی‌که قلیائیت افزایش می‌یابد، به پوست سر و موهای شما آسیب می‌رساند و مسائل مختلف مراقبت از مو را پیش می‌برد. شستشوی آب‌اسیدی که دارای اسید سیتریک رقیق‌شده با آب است، برای حفظ اسیدیته پوست سر و مو مفید است.
• اسید سیتریک دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است و به همین دلیل در تقویت فولیکول‌های مو بسیار مؤثر است و درنتیجه از شکستگی و نازک شدن موها جلوگیری می‌کند.
• اسید سیتریک موهای شما را براق می‌کند. استرهای تشکیل‌شده از اسید سیتریک یک پوشش محافظتی نازک روی سطح تارهای شما ایجاد می‌کنند که مانع از دست رفتن رطوبت رشته‌ها می‌شود و آن را براق و هیدراته جلوه می‌دهد.
• اسید سیتریک به‌عنوان سفیدکننده یا اکسیدکننده طبیعی عمل می‌کند و هنگامی‌که در معرض آفتاب قرار می‌گیرد، روند سفید شدن را تسریع می‌کند. تأثیر روشن شدن موها در موهای بلوند و قهوه‌ای روشن بیشتر مشهود است. این ماده با کاهش شیمیایی رنگ‌دانه ملانین عمل می‌کند.
• اسید سیتریک سطح PH پوست سر را متعادل می‌کند زیرا محصولات دیگر مراقبت از مو قلیایی هستند؛ بنابراین اسید سیتریک در بسیاری از محصولات مراقبت از مو برای کاهش PH محصولات مراقبت از مو استفاده می‌شود و به اسیدی شدن پوست سر شما کمک می‌کند. درنتیجه PH پوست سر شما تنظیم‌شده و وضعیت پوست سر شما بهبود می‌یابد.
• اسید سیتریک برای از بین بردن چربی اضافی از پوست سر مفید است. باعث کاهش تجمع روی پوست سر و مو می‌شود و درنتیجه باعث سلامت پوست سر و موهای زیبا می‌شود.

به دلیل این خواص مفید اسید سیتریک به‌طور گسترده در بسیاری از محصولات مراقبت از مو مانند شامپو، نرم‌کننده، ماسک مو، ماسک سر، اسپری مو و … استفاده می‌شود که موهای شما را نسبتاً نرم، صاف و براق می‌کند.

عوارض اسید سیتریک برای پوست و مو

اسید سیتریک در حفظ سلامت پوست، مو و سلامت کلی مؤثر است؛ اما هر چیزی بیش‌ازحد می‌تواند اثر مخرب داشته باشد. در مورد اسید سیتریک نیز همین‌طور است. هنگامی‌که در حد اعتدال مصرف شود، اسید سیتریک موهای شما را به‌طور فزاینده‌ای نرم، صاف و براق می‌کند و ضخامت و حجم را به موهای شما می‌افزاید.

اسید سیتریک اضافی می‌تواند موهای شما را خشک، شکننده و ضعیف کند. همچنین استفاده بیش‌ازحد موهای طبیعی شما را از بین می‌برد و باعث می‌شود کدر و بی‌روح به نظر برسد.

علاوه بر آن می‌تواند پوست سر را خشک، پوسته‌پوسته و مستعد شوره کند. این ماده ممکن است برای افرادی که دارای پوست حساس هستند بسیار قوی باشد. در برخی موارد می‌تواند باعث تحریک شدید پوست و همچنین سوزش چشم شود. در صورت مشاهده علائم خارش یا سوزش، بلافاصله مصرف آن را قطع کرده و به دنبال کمک پزشکی باشید.

استفاده از اسید سیتریک در محصولات آرایشی

به‌عنوان یک ماده خام پرکاربرد، اسید سیتریک در بسیاری از محصولات متداول در صنایع و بخش‌های مختلف استفاده می‌شود. در لوازم‌آرایشی و مراقبت‌های شخصی، اسید سیتریک به‌عنوان یک ماده آرایشی مقرون‌به‌صرفه است که اغلب برای ساخت بمب حمام و کاهش PH محصولات استفاده می‌شود.

سطح PH فرمولاسیون مراقبت از پوست یک عامل بسیار مهم در تعیین کیفیت و ایمنی است. PH ایده آل باعث می‌شود محصولات ایمن‌تر، دل‌پذیرتر و کمتر تحریک‌کننده برای استفاده شوند.

اسید سیتریک به پایداری محصول و طول عمر کمک می‌کند. اسید سیتریک با کمک به تثبیت PH فرمولاسیون می‌تواند طول عمر محصولات آرایشی را افزایش دهد. اسید سیتریک دارای خواص پاک‌کنندگی و ضد پیری پوست است. اسید سیتریک موجود در شامپوها با کاهش موخوره، ظاهر مو و حالت پذیری آن را بهبود می‌بخشد.

لایه‌برداری از پوست با اسید سیتریک

اسید سیتریک در مراقبت از پوست در درجه اول به‌عنوان لایه‌بردار و آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند. این یک AHA یا آلفا هیدروکسی اسید است و می‌تواند در فرمولاسیون لایه‌برداری استفاده شود تا به حذف سلول‌های مرده و کثیفی پوست کمک کرده و پوست تازه، نرم و صاف را نشان دهد.

آن‌ها همچنین می‌توانند ظاهر زخم‌ها، لکه‌ها و سایر مشکلات رنگ‌دانه‌ای را کاهش دهند و درنتیجه چهره فرد را بهبود بخشند. به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان محافظ، اسید سیتریک از پوست در برابر اثرات آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند و همچنین به تقویت و سفت شدن پوست کمک می‌کند.

ضایعات پوستی معمولاً هرماه یا بیشتر خود را ترمیم می‌کنند؛ اما مواردی مانند قرار گرفتن در معرض نور خورشید و پیری می‌تواند این روند را کند، کند. در اینجاست که لایه‌برداری مفید است.

کنترل چربی پوست با اسید سیتریک

سیتریک اسید علاوه بر موارد گفته‌شده ترشح غدد چربی را نیز تنظیم می‌کند. به همین دلیل است که برای کاهش چربی پوست و مو تجویز می‌شود. معمولاً در لوسیون‌های بدن و شامپوها از اسید سیتریک به‌عنوان ضد شوره و ضد چربی مو استفاده می‌شود.

یکی از دلایلی که باعث می‌شود موها کدر و بدحالت به نظر برسند، ترشح بیش‌ازحد غدد چربی در پوست سر است. اسید سیتریک با لایه‌برداری طبیعی که انجام می‌دهد موجب جذب بهتر ویتامین و مواد مؤثر شامپو در کف سر خواهد شد.

درمان جوش با استفاده از اسید سیتریک

جوش یک عفونت باکتریایی پوست است که در فولیکول‌های مو و غدد چربی ایجاد می‌شود. جوش‌ها معمولاً در مناطقی از بدن ایجاد می‌شوند که اصطکاک یا فشار ایجاد می‌کنند؛ مانند صورت، زیر بغل، کشاله ران، شانه‌ها و باسن. یکی از بهترین درمان‌ها برای جوش و آکنه اسیدتراپی است. اسید سیتریک با از بین بردن بافت‌های مرده به درمان جوش و حتی جای جوش و لک نیز کمک می‌کند.

سخن پایانی

استفاده از اسید سیتریک تقریباً برای همه افراد بی‌خطر است. بااین‌حال اگر دارای پوست و موی حساس، بیماری پوستی یا سایر مشکلات مربوط به سلامتی هستید، قبل از وارد شدن به محصولات و دستورالعمل‌های اسید سیتریک با یک متخصص پوست و مو مشورت کنید.

همان‌طور که خواندیم، درحالی‌که اسید سیتریک برای پوست بسیار مفید است، استفاده بدون احتیاط می‌تواند عوارض جانبی مانند سوزش، سوزن سوزن شدن و قرمزی را در پی داشته باشد. اگر از اسید سیتریک در برنامه صبحگاهی خود استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که بعد از اتمام کار از SPF استفاده می‌کنید زیرا اسید سیتریک می‌تواند حساسیت به نور پوست شما را افزایش دهد.

سیترات سدیم به‌عنوان ضد انعقاد قوی برای تثبیت خون و فرآورده‌های خونی بیش از 100 سال مورداستفاده قرارگرفته است. سدیم سیترات یک ماده پرکاربرد است که به‌عنوان ماده افزودنی در مواد غذایی و داروها کاربرد دارد. همچنین در شربت‌های سرفه و برای خنثی کردن اسید در ادرار استفاده می‌شود. این ماده در آب محلول و در اتانول تقریباً غیر محلول است. در آشامیدنی‌ها نیز به‌عنوان یک طعم‌دهنده و تثبیت‌کننده از آن استفاده می‌شود. همان‌طور که از نام این مقاله نیز مفهوم است، در صنعت داروسازی به‌عنوان ماده ضد لخته شدن خون و داروهای ادرارآور از آن کمک گرفته می‌شود. در این مطلب به کاربرد ضد انعقاد سیترات سدیم پرداخته‌ایم.

تری سیترات سدیم چگونه ضد انعقاد خون است؟

هنگام جمع‌آوری خون از کاربرد ضد انعقادی سیترات سدیم استفاده می‌شود. در محصولات پلاسما بالاترین غلظت نهایی سیترات را در ترکیبات خون می‌توان دید. در اوایل دهه 1900 از سیترات به‌عنوان ضد انعقاد برای خون انسان استفاده شد.

این ماده لخته خون را به همراه کلسیم یونیزه شده مهار می‌کند. این کار به چه صورت انجام می‌گیرد؟ از بین رفتن کلسیم بر روی تعدادی از کوفاکتورها تأثیر می‌گذارد.

این کار از انتشار انعقاد خون جلوگیری می‌کند. درنتیجه‌ی این امر، تشکیل ترومبین مهار می‌شود. مهار لخته در مدار خارج از بدن توسط ضد انعقاد، برای کودک مبتلابه بیماری قلبی بهترین گزینه است. این کودکان دارای نارسایی اندام‌های متعدد در معرض خطر بالای خونریزی هستند.

چرا از سیترات سدیم استفاده می‌کنند؟

استفاده از محلول ضد انعقادی، در دستگاه‌ها به‌منظور حفظ جریان از طریق لوله‌های پلاستیکی و خون حاوی عناصر سانتریفیوژ مهم است. به‌عنوان محلول ضد انعقاد ممکن است از هپارین و یا سیترات استفاده شود. البته نوع این ضد انعقاد به عواملی مانند دستگاه دیافراگم بستگی دارد که در اکثر آن‌ها از ضد انعقاد سیترات استفاده می‌شود.

علاوه بر آن در دستگاه‌هایی که نیاز به هپارین دارند اما سابقه ترومبوسسیتوپنی ناشی از هپارین در بیمار وجود دارد، می‌توان بازهم از سیترات بهره برد. کبد درصد زیادی از سیترات سدیم واردشده به بدن را متابولیزه می‌کند. به همین علت است که سیترات سدیم در مقایسه با هپارین میزان خونریزی سیستمی کمتری دارد.

ضد انعقاد سیترات سدیم در دیالیز

برای کاهش غلظت سدیم دیالیز از تری سدیم سیترات استفاده می‌شود. دستگاه‌های مدرن دیالیز به‌طور خودکار توسط جریان خون کنترل می‌شوند که این کار توسط پمپ تزریق سیترات انجام می‌گیرد. توصیه می‌شود اگر برای تزریق سیترات یا کلسیم از پمپ‌های اضافی به دستگاه دیالیز استفاده می‌کنید، جریان خون پایداری داشته و پمپ‌های خارجی را در صورت متوقف شدن پمپ خون فوراً متوقف کنید. قابل‌ذکر است که تزریق سیترات به‌صورت وریدی موجب کاهش کلسیم یونیزه می‌شود و حتی ممکن است منجر به ایست ناگهانی قلب گردد.

سخن پایانی

سیترات سدیم یک پودر سفید است که برای بسیاری از موارد از آن استفاده می‌شود. همان‌طور که خواندیم این ماده ضد انعقاد خون است و از لخته شدن آن جلوگیری خواهد کرد. البته گیرندگان این ماده باید کنترل شوند. از علائم و نشانه‌های سمیت سیترات سدیم می‌توان به گزگز شدن در اطراف دهان و یا در اندام‌ها اشاره کرد. در موارد شدید نیز افت فشارخون را به دنبال دارد.

اگر با قطعات یا تجهیزات آهن یا فولاد کار می‌کنید مطمئناً با زنگ‌زدگی روبه‌رو شده‎‌اید. زنگ زدگی می‌تواند قطعات فلزی موردنیاز شما را خراب کرده، باعث خرابی ماشین‌آلات و ایجاد خطرات ایمنی شود. در طول روز زمان کافی برای سنباده‌زنی و پاک‌سازی زنگ وجود ندارد اما شما هنوز به قطعات و ماشین‌آلات فلزی خود در بهترین حالت نیاز دارید. در این مقاله نحوه عملکرد انواع اسیدهای حذف زنگ صنعتی و محلول‌های مبتنی بر آب را توضیح می‌دهیم؛ بنابراین می‌توانید بهترین گزینه را برای نیازهای خود بیابید.

از بین بردن زنگ زدگی با اسیدها

درست مانند شکل‌گیری زنگ، اسیدهای پاک‌کننده زنگ صنعتی از فرآیندهای شیمیایی برای از بین بردن زنگ استفاده می‌کنند. برای از بین بردن زنگ زدگی می‌توان از فرآیندهای مکانیکی مانند شستشو یا سنباده‌زنی یا ماسه زنی استفاده کرد اما این کارها زمان‌بر و پرهزینه هستند. در این مقاله اسیدهای حذف زنگ صنعتی و محلول‌های مبتنی بر آب را نام می‌بریم.

انواع روش حذف زنگ زدگی

بسیاری از محصولات صنعتی برای از بین بردن زنگ زدگی وجود دارد که ممکن است برای قطعات یا ماشین‌آلات فلزی شما کار کند. این‌که چه چیزی زنگ زدگی را بهتر حل می‌کند به عوامل مختلفی بستگی دارد.

شدت یا سطح زنگ زدگی، نوع قطعه فلزی، اندازه و شکل قطعه، تعداد قطعات و نوع وسایلی که در اختیار دارید همگی بر حل‌کننده بهتر زنگ تأثیر می‌گذارد. در نظر گرفتن ایمنی، دفع محلول حذف زنگ، زمان و سایر عوامل مهم است. حذف زنگ صنعتی برای حذف زنگ از لوله‌ها، میلگرد یا قطعات ماشین‌کاری شامل همه روش‌های زیر است:

• اسیدها و قلیاهای قوی: اسیدهای قوی مانند اسیدکلریدریک و قلیاهای قوی با زنگ زدگی واکنش داده و آن را حل می‌کنند. بااین‌حال این مواد شیمیایی سوزآور بیشتر مواد دیگر را نیز می‌خورند و کار با آن‌ها بسیار خطرناک است.
• اسیدهای ضعیف: اسیدهای ضعیف مانند اسید اگزالیک و اسید سیتریک با زنگ زدگی کمتر از اسیدهای قوی واکنش نشان می‌دهند البته واکنش آن‌ها کمی متفاوت است. این اسیدهای ضعیف کمتر سوزآور هستند و کار با آن‌ها ایمن‌تر است و دفع آن‌ها آسان است.
• محلول‌های مبتنی بر آب: محلول‌های بدون اسید و بر اساس آب از یک فرآیند شیمیایی متفاوتی استفاده می‌کنند تا به‌طور خاص با زنگ زدگی واکنش داده و آن را از بین ببرند و فلز زیرین را تحت تأثیر قرار ندهند. آن‌ها امن‌ترین گزینه برای کار هستند.
• الکترولیز: الکترولیز با اعمال جریان الکتریکی، واکنش‌های شیمیایی را تسریع کرده و زنگ زدگی را از بین می‌برد. این نیز می‌تواند خطرناک باشد و می‌تواند مواد شیمیایی و گازهای سمی تولید کند.
• روش مکانیکی: برای از بین بردن مکانیکی زنگ زدگی، می‌توان قطعات فلزی را تمیز کرد و ماسه زد. این کار سختی است و می‌تواند ناهمواری‌های قابل‌توجهی ایجاد کند که بر عملکرد یا ظاهر قطعه یا تجهیزات تأثیر می‌گذارد.

اسیدهای قوی برای از بین بردن زنگ زدگی

اسیدهای قوی و قلیاهای قوی می‌توانند زنگ زدگی را به‌سرعت از بین ببرند. بااین‌حال این مواد شیمیایی سوزاننده خطرات زیادی را برای سلامتی و ایمنی ایجاد می‌کنند و نیاز به رعایت نکات ایمنی دقیق توسط کاربر دارند.

اسیدهای قوی زنگ زدگی را حل می‌کنند اما همچنین رنگ، تکمیل و گاهی حتی خود فلز را نیز حل می‌کنند. اسیدکلریدریک که در شکل رقیق‌شده آن اسید موریاتیک نیز نامیده می‌شود، همچنین اسید فسفریک و اسید سولفوریک ممکن است در فرمول‌های حذف زنگ با استفاده از اسیدهای قوی استفاده شود. این‌ها اسیدهای معدنی هستند که در شکل‌های غلیظ بسیار خورنده‌اند. قلیاهای قوی به روشی مشابه اما در انتهای مخالف طیف PH عمل می‌کنند.

آیا اسیدهای قوی برای از بین بردن زنگ زدگی خطر دارند؟

حتی وقتی اسیدهای معدنی در آب یا مواد دیگر رقیق می‌شوند کار با آن‌ها خطرناک است و می‌تواند به پوست آسیب جدی برساند، ریه‌ها را تحریک کند و سایر مشکلات بهداشتی را بدون رعایت نکات ایمنی مناسب ایجاد کند.

این مواد شیمیایی خورنده و سمی هستند؛ بنابراین باید به‌طور ایمن، به‌ویژه در مقادیر زیاد، از آن‌ها استفاده شود. محصولات زنگ‌زدایی صنعتی حاوی اسیدهای قوی ممکن است برای مشکلات جدی زنگ زدگی که باید سریع حل شوند ایده آل باشند.

بااین‌حال این محصولات باید با دقت کنترل شوند و نکات ایمنی را به‌دقت رعایت کنید. تهویه مناسب، عینک ایمنی، دستکش و کاربرد دقیق برای محافظت از کاربران ضروری است.

اسیدهای ضعیف برای از بین بردن زنگ زدگی

باوجود نام آن‌ها، اسید ضعیف به معنی واکنش ضعیف نیست. ازآنجاکه اسیدهای ضعیف به‌طور طبیعی در محیط‌زیست وجود دارند، سمیت آن‌ها بسیار کمتر از اسیدهای معدنی ذکرشده در بالا است.

انواع مختلفی از اسیدهای ضعیف وجود دارند که با زنگ زدگی واکنش داده و آن را از بین می‌برند و هرکدام کمی متفاوت عمل می‌کنند. اسید تانیک، اسید اگزالیک، اسید سیتریک و اتیلن دی آمترتراستیک اسید، همه می‌توانند به‌عنوان پاک‌کننده زنگ صنعتی مورداستفاده قرار گیرند.

این اسیدها به‌طور طبیعی در آجیل، سبزیجات و میوه‌ها وجود دارند یا به‌عنوان مواد افزودنی در داروها و غذاها استفاده می‌شوند. اسیدهای ضعیف از روندی مشابه اسیدهای قوی استفاده می‌کنند، با این تفاوت که واکنش آن‌ها تدریجی و کمتر فرار است.

اگرچه اسیدهای ضعیف هنوز می‌توانند در اشکال غلیظ مضر باشند اما به‌هیچ‌عنوان به‌اندازه اسیدهای معدنی خطرناک نیستند. پاک‌کننده‌های زنگ صنعتی با استفاده از اسیدهای ضعیف معمولاً در فرمولاسیون حمام یا ژل یافت می‌شوند.

آیا اسیدهای ضعیف برای از بین بردن زنگ زدگی خطر دارند؟

اسیدهای ضعیف مانند اسید اگزالیک می‌توانند در شکل‌های بسیار غلیظ خطرناک باشند اما آن‌ها به‌طور طبیعی و بر پایه کربن هستند بنابراین کمتر از اسیدهای معدنی سمی و خورنده هستند.

بااین‌وجود، هنگام کار با اسیدهای ضعیف احتیاط لازم است زیرا آن‌ها هنوز هم مسائل ایمنی را برای انسان و محیط‌زیست ایجاد می‌کنند. ازآنجاکه فرآیند شیمیایی با اسیدهای معدنی متفاوت است، اسید اگزالیک و سایر اسیدهای ضعیف خطر زنگ زدگی فلز را کاهش می‌دهند بااین‌حال هنوز هم یک خطر است.

کاربرد اسید سیتریک برای از بین بردن زنگ زدگی

اسید سیتریک اسید ضعیفی است که به‌طور طبیعی در مرکبات یافت می‌شود. این اسید کاربردهای زیادی دارد که از بین بردن زنگ زدگی فلزات یکی از آن‌ها است. پودر اسید سیتریک را می‌توان به‌راحتی از داروخانه یا فروشگاه‌های مواد غذایی تهیه کرد.

اسید سیتریک با زنگ زدگی واکنش نشان داده و به‌سرعت آن را از بین خواهد برد. برای این کار بر روی سطح فلزات زنگ‌زده خود مقداری نمک و پودر اسید سیتریک بپاشید. حدود 2 تا 3 ساعت فرصت دهید تا اثر خود را به‌جای گذارد. بعد از از بین رفتن زنگ زدگی‌ها نواحی را با آب بشویید.

کاربرد اسید اگزالیک برای از بین بردن زنگ زدگی

یکی از اسیدهای ضعیفی که برای از بین بردن زنگ زدگی فلزات نام بردیم، اسید اگزالیک است. برای از بین بردن زنگ زدگی لوله‌ها و اتصالات صنعتی و حتی سطوح خانگی مانند سینک آشپزخانه می‌توان از این اسید استفاده کرد. درواقع با نگاه به ترکیبات محصولات پاک‌کننده سینک و زنگ زدگی سطوح فلزی متوجه خواهید شد که یک جز اصلی همیشه اسید اگزالیک است.

یکی از نکات مهم در ارتباط با استفاده از این اسید این است که بدانید بعد از از بین بردن زنگ زدگی این اسید به سطح فلز می‌رسد درنتیجه باعث خوردگی فلز خواهد شد. باید توجه داشته باشید که بعد از از بین رفتن زنگ زدگی اسید را از سطح فلز با آب یا مخلوطی از آب و جوش‌شیرین بشویید.

در هنگام استفاده از این اسید نیز باید دقت کنید با چشم و پوست شما تماس مستقیمی نداشته باشد. همچنین از دستکش و وسایل محافظتی استفاده کنید. در برخی موارد برحسب نیاز می‌توان از مخلوط اسید سیتریک و اسید اگزالیک استفاده کرد.

سخن پایانی

اکنون‌که با نحوه عملکرد محصولات مختلف پاک‌کننده زنگ صنعتی آشنا شده‌اید، انتخاب محصول مناسب آسان‌تر خواهد بود. به مواد تشکیل‌دهنده فعال و همچنین توصیه‌های ایمنی و اقدامات احتیاطی دفع توجه کنید. دستورالعمل‌های کاربرد محصول را با دقت دنبال کنید. حال که می‌دانید کدام اسیدها برای از بین بردن زنگ زدگی فلزات کاربردی هستند، با انتخاب مناسب می‌توانید زنگ زدگی را با موفقیت از بین ببرید و قطعات و تجهیزات فلزی زنگ‌زده را به حالت اولیه بازگردانید.