مقالات

امروزه خوراکی‌های متنوعی در بازار وجود دارد، احتمالاً با خودتان فکر کرده‌اید کدام خوراکی‌ها مواد نگهدارنده دارند؟ یا چه چیز باعث ماندگاری بالای این خوراکی‌ها شده است؟ درست فهمیدید، مواد نگهدارنده! این مواد آدامس‌های بدون قند را شیرین می‌کنند، نوشابه‌ها را رنگ می‌کنند و غذاهای آماده را از فساد زودرس محافظت می‌کنند. در ادامه اطلاعات بیشتری در مورد مواد نگهدارنده در خوراکی‌ها ارائه می‌کنیم.

دی‌اکسید گوگرد، اسیدسیتریک، منوردیم گلوتامات – سه مورد از بیش از (۳۰۰) افزودنی موجود در بسیاری از غذاهای فرآوری شده هستند. امروزه صنعت مواد غذای به‌سختی می‌تواند بدون مواد نگهدارنده کار کند، زیرا در نبود آنها شاهد خوراکی‌های متنوع نخواهیم بود.

چرا به مواد نگهدارنده نیاز است؟

مواد نگهدارنده تهیه مواد خوراکی را ساده می‌کنند، از فساد زودرس جلوگیری می‌کنند و بر طعم، رنگ یا قوام غذا تأثیر می‌گذارند. امولسیفایرها و تثبیت‌کننده‌های موجود در سس مایونز باعث می‌شوند که مواد به هم بچسبند، پاکت چیپس حاوی گازهای محافظ است تا چربی موجود در پاکت فاسد نشود.

گروه‌های متداول از مواد نگهدارنده در خوراکی‌ها

• محافظت‌کننده‌ها: با مهار رشد باکتری‌ها، کپک‌ها یا مخمرها، عمر مفید مواد غذایی را افزایش می‌دهند. به‌عنوان‌مثال: دی‌اکسید گوگرد در میوه‌های خشک و محصولات سیب‌زمینی، اسید بنزوئیک در محصولات ماهی، ناتامایسین در پوست پنیر تصفیه شده.

• آنتی‌اکسیدان‌ها: ترکیبات موجود در مواد غذایی مانند رنگ‌ها، چربی‌ها، طعم‌دهنده‌ها یا ویتامین‌ها را از واکنش با اکسیژن محافظت می‌کنند. مثال: اسید اسکوربیک در کنسرو میوه‌ها، اسیدسیتریک در نوشابه.

• تقویت‌کننده‌های طعم: طعم غذای را تقویت می‌کنند. مثال: گلوتامات‌ها در غذاهای آماده، محصولات گوشتی یا چاشنی‌ها.

• شیرین‌کننده‌ها: آسپارتام در آدامس‌های بدون قند، سدیم سی کلمات در نوشابه‌های کم کالری کاربرد دارد.

• رنگ‌ها: ظاهر غذا را بهبود می‌بخشند. به‌عنوان‌مثال: بتاکاروتن در مارگارین، کارامل در نوشیدنی‌های کولا.
• قوام‌دهنده‌ها: قوام خامه‌ای ایجاد می‌کنند یا محلول‌های آبی را غلیظ می‌کنند. قوام‌دهنده‌ها اغلب جایگزین چربی یا شکر در محصولات سبک می‌شوند. مانند: نشاسته اصلاح شده در پودینگ، کاراگینان در بستنی، پکتین در سس.

در کدام مواد غذایی از نگهدارنده استفاده می‌شود؟

بنزوئیک (E ۲۱۰) ،در محصولات ماهی، سبزی‌ها، ترشی، زیتون، سس‌ها، مرباهای کم شکر، مارمالاد، ژله، آبجو بدون الکل و الکلی وجود دارد.

دی‌اکسید گوگرد (E ۲۲۰)، در محصولات سیب‌زمینی خشک، کنسرو میوه، میوه‌های خشک و غذاهای میان وعده یافت می‌شود.

نیتریت سدیم (E ۲۵۰)، برای نگهداری از گوشت و محصولات سوسیس، نیترات پتاسیم (E ۲۵۲)، نیترات سدیم (۲۵۱) برای نگهداری از گوشت و محصولات سوسیس، (۲۳۵E)برای پنیر و همین‌طور کالباس کاربرد دارد.

چگونه مواد نگهدارنده را تشخیص بدهیم؟

 برای تشخیص مواد نگهدارنده، در لیست مواد تشکیل‌دهنده روی غذاهای بسته‌بندی‌شده نام مواد نگهدارنده ذکر شده است. لیست مواد همیشه با عبارت “مواد تشکیل‌دهنده” شروع می‌شود و اغلب در پشت‌بسته بندی مواد غذایی چاپ می‌شود.

 افزودنی‌ها باکلاس عملکردی خود نام افزودنی (آنتی‌اکسیدان اسید اسکوربیک)، یا باکلاس عملکردی و شماره (E) افزودنی (آنتی‌اکسیدان E ۳۰۰) نام‌گذاری می‌شوند. در خوراکی‌های بسته‌بندی نشده الزامات برچسب‌گذاری متفاوتی وجود دارد. در نانوایی، اسنک بارها یا رستوران، اطلاعاتی در مورد مواد نگهدارنده مورداستفاده به‌صورت فهرست برای مشتری ارسال می‌شود و یا اطلاعات مواد افزودنی را در منوها خواهید یافت. درهرصورت اگر شک دارید، از کارکنان بپرسید.

اعداد (E)چیست؟

هر ماده نگهدارنده مجاز، شماره مخصوص به خود را دارد. اعداد E باتوجه‌به عملکرد مواد نگهدارنده اختصاص داده می‌شوند. رنگ‌ها دارای اعداد (E) از (۱۰۰ تا ۱۹۹) و اعداد نگهدارنده از (۲۰۰ تا ۲۹۹) هستند. برخی از افزودنی‌ها می‌توانند عملکردهای مختلفی داشته باشند، مانند اسید استیک (E۲۶۰). می‌توان از آن به‌عنوان نگهدارنده یا حالت اسیدی مواد خوراکی استفاده کرد.

چه کسی باید مراقب خوراکی‌های حاوی مواد نگهدارنده باشد؟

 مواد نگهدارنده به طور مرتب مورد آزمایش قرار می‌گیرند، این جای نگرانی نیست اما افرادی که رژیم غذایی خاص دارند باید مراقب باشند. به‌ویژه کودکانی که به طور منظم غذاهای حاوی شیرین‌کننده‌ها مصرف می‌کنند، این غذاها می‌تواند برای سلامتی آنها مضر باشد.

 شیرین‌کننده‌ها در بسیاری از نوشابه‌ها، شیرینی‌ها، محصولات رژیمی و غذاهای رژیمی یافت می‌شوند. نوزادان تا سن ۶ ماهگی به‌هیچ‌وجه نباید هیچ‌گونه افزودنی مصرف کنند؛ بنابراین غذای کودک نباید حاوی هیچ‌گونه مواد نگهدارنده باشد.

مضرات مواد نگهدارنده در خوراکی‌ها چیست؟

گرفتگی و اسهال معده، بثورات پوستی یا خارش چشم، چنین علائم غیراختصاصی می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. هرکسی که به طور منظم با این علائم سروکار دارد و نمی‌تواند محرک را پیدا کند، باید مواد نگهدارنده را به‌عنوان علت در نظر بگیرد. زیرا برخی افراد نمی‌توانند برخی از افزودنی‌ها را تحمل کنند و با علائمی شبیه آلرژی به آنها واکنش نشان می‌دهند.

پزشک می‌تواند بفهمد که آیا مواد افزودنی واقعاً با علائم ارتباط دارند یا خیر. ممکن است آلرژی یا شبه آلرژی باشد. اما نترسید، اگر مصرف این افزودنی‌ها را محدود کنید، علائم به‌سرعت بهبود می‌یابند.

چگونه می‌توانید از مواد نگهدارنده اجتناب کنید؟

امروزه مواد نگهدارنده در بسیاری از غذاهای فرآوری شده یافت می‌شود. اگر می‌خواهید در رژیم غذایی مواد نگهدارنده نداشته باشید، باید غذاهای فرآوری شده را محدود کنید. از نوشیدنی‌ها و محصولات حاوی شیرین‌کننده خودداری کنید. در صورت امکان غذا را خودتان تهیه کنید. محصولات ارگانیک مصرف کنید.

بستنی یکی از محبوب‌ترین و خوشمزه‌ترین دسرهای خنک و پرطرفدار است که همه دوست دارند. بستنی علاوه‌بر طعم خوشمزه سرشار از کلسیم، فسفر، ریبوفلاوین، ویتامین A، ویتامین D و … که فواید و خواص زیادی هم برای بدن دارد، با مصرف درست و اندازه می‌توانیم از خواص بستنی بهره‌مند شویم. بستنی ها انواع مختلفی دارند مانند: ایتالیایی، میوه‌ای، میلک شیک ها، بستنی های یخی، سنتی، صنعتی، زعفرانی و … که هر کدام طرفدار خودش را دارند.

بستنی چه خواصی برای بدن و سلامتی دارد؟

در این بخش با مهم‌ترین فواید و خواص بستنی آشنا می‌شوید.

تقویت استخوان‌ها (جلوگیری از پوکی استخوان)

بستنی از لبنیات تهیه می‌شود، به همین دلیل ماده اصلی تشکیل دهنده آن شیر است که منبع کاملی از کلسیم محسوب می‌شود. کلسیم یکی از مهم‌ترین مواد معدنی است که به تقویت استخوان ها، جلوگیری از پوکی استخوان، افزایش انرژی، محافظت از دندان ها و تقویت لثه ها کمک می‌کند. بستنی سرشار از کلسیم است اگر می‌خواهید استخوان های محکمی داشته باشید، بستنی بخورید.

از قلب محافظت می‌کند.

شکلات یکی دیگر مواد تشکیل دهنده بستنی های شکلاتی است که از فلاونوئید تشکیل شده است. این ماده از عروق قلب در برابر فرسودگی محافظت می‌کند که خطر حمله و سکته قلبی را کاهش می‌دهد. همچنین فلاونوئیدها دارای آنتی اکسیدان هستند و از پیری زودرس جلوگیری می‌کند.

افزایش انرژی بدن و شادی آور

اگر احساس کسل بودن و خستگی می‌کنید، بستنی مورد علاقه‌تان به شما انرژی فوری می‌دهد و احساس سرحالی و شادی می‌کنید. تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده نشان می‌دهد، وقتی بستنی می‌خورید، بدن شما هورمونی به نام سرتونین ترشح می‌کند که این هورمون به عنوان هورمون شادی شناخته شده است، به همین دلیل افراد بعد از خوردن بستنی احساس خوشحالی و پرانرژی بودن می‌کنند. بستنی علاوه‌بر افزایش انرژی و شادی آور به کنترل استرس، افسردگی و احساس آرامش کمک می‌کند.

بهبود عملکرد مغز

طبق تحقیقات پژوهشگران بستنی می‌تواند به بهبود عملکرد مغز کمک کند و شما را باهوش‌تر کند، این تحقیقات نشان داد، افرادی که اول صبح بستنی خوردند نسبت به افرادی یک لیوان آب خنک میل کردند، هوشیارتر و فعالتر بودند، متخصصین تغذیه بر این باورند می‌تواند به این دلیل باشد که بستنی به بالا رفتن سطح هورمون دوپامین کمک می‌کند. همچنین ویتامین B12 یکی از ویتامین های مفید برای تقویت حافظه و دستگاه عصبی است.

کاهش وزن و افزایش سوخت و ساز بدن

یک خبر خوب برای افرادی که می‌خواهند رژیم بگیرند، خوردن بستنی به شما در کاهش وزن کمک می‌کند، چون مصرف خوراکی های سرد، باعث می‌شود دمای بدن افزایش پیدا کند و شما کالری بیشتری بسوزانید. تحقیقات نشان داد، خانم هایی که روزانه یک اسکوپ بستنی کم چرب مصرف کردند، 26% بیشتر از افرادی که بستنی در رژیم غذایی خود نداشتند وزن کم کردند و این به دلیل وجود کلسیم است، کلسیم بدن را قوی نگه می‌دارد و سوخت و ساز بدن را افزایش می‌دهد. اما به این نکته توجه کنید که خوردن بستنی در حد اعتدال به کاهش وزن کمک می‌کند، بنابراین نباید در مصرف آن زیاده روی کنید.

احتمال باروری را افزایش می‌دهد.

با مطالعه‌ای که روی 18 هزار خانم بین سنین 24 تا 42 سال صورت قرار گرفت، ثابت شده که مصرف شیر یا بستنی به دلیل داشتن چربی، احتمال باروری در زنان را افزایش می‌دهد. البته برخی تحقیقات نشان می‌دهد که لبنیات کم چرب احتمال باروری را کاهش می‌دهد و لبنیات پرچرب شانس باروری را افزایش می‌دهد. همچنین زنانی که یک یا چند وعده در روز از لبنیات پرچرب استفاده کردند، 27 درصد کمتر مشکلات تخمک گذاری داشته‌اند. خوردن بستنی از تهوع در دوران بارداری جلوگیری می‌کند و به تشکیل و استحکام استخوان‌ های جنین کمک میکند.

جمع بندی:

برخی از خواص بستنی شامل: تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش احتمال ابتلا به سرطان سینه، جلوگیری از لخته شدن خون، از بین بردن حالت تهوع، کنترل استرس و اضطراب، کاهش خطر ابتلا به سرطان، افزایش میل جنسی، منبع انرژی، کمک به بینایی بهتر، مفید برای زنان باردار و جنین، بهبود گردش خون، منبع کاملی از ویتامین ها و مواد معدنی، ترمیم بافت های عضلانی و … است. در این مقاله شما را با فواید و خواص بستنی آشنا کردیم، امیدواریم با مصرف درست از آن بتوانید از خواص عالی آن بهره‌مند شوید.

افزایش وزن با خوردن شیرینی یک امر غیرقابل انکار است. اگر شما نتوانید مصرف این ماده را مدیریت کنید، علاوه بر چاقی، در سنین بالا به مشکلات قلبی – عروقی دچار خواهید شد. در این مطلب به بررسی ارتباط بین خوردن شیرینی و افزایش وزن بدن پرداخته شده است.

چرا شیرینی باعث افزایش وزن می شود؟

شیرینی از خوراکی‌های مرسوم در انواع مراسم‌ها است. از پذیرایی میهمانان گرفته تا استفاده از آن در جشن‌ها، عروسی‌ها، مناسبت‌های شاد مذهبی و فرهنگی، دورهمی‌های خانوادگی و عید و بازدید و غیره از آن استفاده می‌شود. اما در این میان باید گفت شیرینی مواد خوراکی است که اغلب حاوی مقادیر زیادی شکر، آرد تصفیه شده و چربی و روغن می‌باشد. افزایش وزن با خوردن شیرینی در صورتی که مدیریت نشود، یک اتفاق غیر قابل انکار است.

این دسته مواد غذایی معمولا کالری بالایی دارند. برای مثال، 1 کیک شکلاتی بزرگ می‌تواند بیش از 220 کالری داشته باشد. ورود این حجم از انرژی به بدن می‌تواند به خودی خود در دراز مدت منجر به چاقی شود. به همین خاطر است که بسیاری از افرادی که چاق هستند، حتما در خوردن تنقلات به خصوص شیرینی‌ها به این مشکل دچار می‌شوند. این واقعه در مناسبت‌های عید نوروز نیز بیشتر دیده می‌شود و دلیل آن را می‌توان به راحتی در پرخوری یافت.

مصرف غذاهای ترش یا شیرینی منجر می‌شود تا ذائقه افراد به آن عادت کرده و در نتیجه در صورت عدم استفاده از این مواد خوراکی، طعم غذا برایشان ناخوشایند شود. این مورد هم در بسیاری از کیس‌های افزایش وزن با خوردن شیرینی دیده شده است. کسانی که از نظر ژنتیکی یا محیطی در حالتی زندگی می‌کنند که مستعد چاقی هستند، بایستی در خوردن این نوع مواد خوراکی احتیاط کنند. چراکه در سنین بالا عواقبی مانند بیماری‌های قلبی – عروقی را در پی خواهد داشت.

علل افزایش وزن با خوردن شیرینی

گفتیم که خوردن شیرینی و سایر تنقلات از جمله علل مهم در افزایش وزن افراد می‌اشد. دلایل مختلفی را می‌توان برای افزایش وزن با خوردن شیرینی بیان کرد که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند:

• در حالت کلی شیرینی جات و مواد خوراکی مشابه آن، از جمله غذاهایی هستند که پرکالری بوده و می‌توانند در صورت منجر به افزایش وزن با خوردن شیرینی در حجم زیاد همراه باشند.
• در صورتی که از شکلات نیز در شیرینی استفاده شده باشد، این ماده می‌توند کالری و چربی بالایی را به بدن شما اضافه کند. همچنین باید بدانید که بیشتر شیر و شکلات‌های سفید که به صورت تجاری تولید می‌شوند دارای قند افزوده بالایی هستند. به همین علت مصرف بیش از حد آن می‌تواند به راحتی منجر به چاقی شود.
• برای کسانی که به صورت ژنتیکی مستعد چاقی هستند، اثر مصرف شیرینی می‌تواند با دیابت همراه باشد که ابتلا به آن قادر است تا به انواع مشکلات از جمله آب مروارید، نارسایی کلیه، سکته مغزی یا قلبی و غیره منجر شود.
• عامل دیگری که موجب افزایش وزن با خوردن شیرینی خواهد شد، عدم ایجاد حس سیری است. شما با خوردن وعده‌ای از شیرینی، برای مدت کوتاهی احساس سیری می‌کنید اما این بازه زمانی بسیار کم است و به سرعت گرسنه خواهید شد. به همین خاطر دوباره سراغ این نوع مواد خوراکی رفته و آن را میل می‌کنید که این کار منجر به افزایش میزان مصرف مداوم و در نتیجه چاقی می‌شود.
• خوردن شیرینی به علت وجود شکر می‌تواند اعتیاد آور باشد و یکی از دلایل اینکه افزایش وزن با خوردن شیرینی رخ می‌دهد، همین مورد است. در همین راستا بهتر است بدانید که شیرینی‌جات می‌توانند منجر به ایجاد احساس خوشایند و نیز ترشح ماده‌ی دوپامین در سطح مغز شده و فرد را به خوردن بیشتر تشویق می‌کند. این عاملی است که می‌تواند در افزایش چربی و پرخوری به ویژه کودکان و نوجوانان در موارد زیادی رخ دهد.
• به طور کلی به کیک‌‌ها و شیرینی‌ها، قندهای ساده گفته می‌شود که چاق کننده هستند. به همین خاطر است که باید از قندهای پیچیده مانند خرما، عسل و کشمش استفاده شود. چراکه برخلاف قند ساده، روند هضم آنها راحت‌تر است. افزایش وزن با خوردن شیرینی در اثر هضم طولانی‌تری نیز رخ می‌دهد.
• غالب شیرینی‌ها دارای میزان شکر بیش از 8 گرم هستند که میزان آن بیش از حد است.
• همچنین اضافه کردن برخی از انواع شکر مانند ساکاروز، مالتوکسترین، مانیتول، سوربیتول، عسل، شربت ذرت و یا دکستروز می‌تواند منجر به افزایش شکر در این مواد شود.
• بخش دیگری از عوامل چاق کننده در این ماده، روغن‌ها هستند که می‌توانند منجر به چربی‌های اشباع، کلسترول خون و بیشتر شدن آن شوند.

افرادی که چاق هستند، در طول زمان بیشتر از نیاز خود کالری مصرف کرده‌اند و به علت بی‌تحرکی یا کم فعالیتی، گلیکوژن آنها سوزانده نشده است. این نوع پدیده باعث می‌شود تا هرچقدر مواد خوراکی مصرف کنند، تبدیل به چربی شده و در بدن و بافت‌های آنها ذخیره شود.

نکات مهم در رابطه با مصرف شیرینی

وقتی هوس کردید تا مقدار زیادی از شیرینی‌ها و کیک‌ها را میل کنید، بهتر است ابتدا وعده‌های کوچکی از آن را با فاصله زمانی میل کنید. این کار می‌تواند اشتهای شما را کمتر کرده و در عین حال مصرف کالری و قند اضافی در اثر خوردن بیش از حد آن را کمتر کند.

در کنار مصرف این نوع مواد خوراکی خوشمزه، بهتر است به این نکته توجه کنید که شیرینی‌ها می‌توانند به دندان‌های شما آسیب برسانند. کسانی که دچار التهاب معده هستند، بایستی مصرف این مواد را به صورت مدیریت شده استفاده کنند تا دچار برخی مشکلات از جمله تشدید رفلاکس معده و ترشح اسید نشوند.

بنا به آمارها، مقدار مجاز مصرف قند در مردان و پسران در بازه سنی بالاتر از 9 سال در حدود 9 قاشق چایخوری است که در حدود 144 کالری می‌باشد. نکته دیگری که لازم است برای جلوگیری از افزایش وزن با خوردن شیرینی به آن توجه کنید، آن است که در هنگام مصرف، نسبت به وضعیت خود اطلاع داشته باشید. به عنوان مثال میل به مصرف را در شرایطی که سیر هستید، کنترل کنید و یا آنکه با سرگرم شدن به تلویزیون و یا تلفن، از مصرف بیش از حد این ماده و پرخوری جلوگیری نمایید.

به طور کلی، کاربرد پودر آب پنیر در صنایع مختلفی از جمله تولید مواد غذایی، صنایع لبنی، فرآورده‌های نانوایی، قنادی و نیز فرآورده‌های گوشتی وجود دارد. این نوع ماده به واسطه خواص آن از جمله ویسکوزیته بالا، امولسیون و نیز تشکیل ژل کاربرد داشته و با توجه به انواع مختلف آن، مقدار پروتئین‌های متفاوتی نیز دارد. در ادامه به بررسی بیشتر خواص و کاربردهای این نوع ماده پروتئینی می‌پردازیم.

کاربرد پودر آب پنیر چیست؟

پودر آب پنیر که به آن whey powder نیز گفته می‌شود، از جمله محصولات جانبی پنیر است که می‌توان آن را ماده‌ای با پروتئین کم دانست. این نوع محصول امروزه بیشتر در تهیه مواد غذایی از جمله پنکیک‌های پروتئینی، شیک، اسموتی و یا غذاها به کار گرفته می‌شود. استفاده از آب پنیر شیرین را می‌توان در تهیه لبنیات، شیرینی‌پزی‌ها، نانوایی‌ها و غیره مشاهده کرد. یکی دیگر از کاربردهای این ماده را نیز باید در تهیه پودرهای پروتئینی که همراه با ایزوله‌های آب پنیر هستند، دانست.

همچنین در صنایع غذایی از آن برای طعم دادن و نیز رنگ به محصولات استفاده می‌شود. به عنوان مثال استفاده از این ماده به عنوان یک افزودنی می‌تواند در فرآورده‌هایی مانند سوسیس، مرغ، گوشت گاو، خورشت و یا سوپ‌ها استفاده شود. استفاده از این ماده در محصولات زیر نیز مورد استفاده قرار گرفته است:

• نان‌ها،
• غذاهای فرآوری شده پنیر،
• مخلوط‌های خشک،
• امولسیون‌های گوشتی،
• دسر‌های یخ زده،
• سس‌های سالاد،
• خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها،
• شیرینی‌ها و غیره.

برخی ویژگی‌های این ماده از جمله کف کردن، حلال بودن و نیز ژل شدن و تشکیل امولسیون توانسته است استفاده و کاربرد پودر آب پنیر در صنایع غذایی را افزایش دهد. برای هرکدام از این ویژگی‌ها باید در رابطه با کاربردشان گفت:

• خاصیت حلالیت یا هیدراتاسیون: این مورد می‌تواند موجب کاربرد پودر آب پنیر در تهیه گوشت، کیک و سوسیس و نیز نان و نوشیدنی شود.
• کف کردن: این مورد از خواص پودر آب پنیر باعث می‌شود تا از این ماده در کیک‌های ابریشمی و نیز تاپینگ‌ها و دسرها استفاده شود.
• افزایش ویسکوزیته: وجود این خاصیت باعث شده است تا این ماده در تهیه سس‌ها، سوپ‌ها، محصولات پخته شده و نیز گوشت‌ها استفاده گردد.
• امولسیون: شما می‌توانید از خاصیت امولسیون در کاربرد پودر آب پنیر برای مواد غذایی کودکان، سوپ و سفید‌کننده‌های قهوه بهره ببرید.
• همچنین استفاده از این ماده در شیرینی، سوپ و محصولات لبنی و نیز سس نان نیز می‌تواند در بهبود طعم و عطر و رنگ (قهوه‌ای) آن به شما کمک کند. دلیل این امر این است که پودر آب پنیر با داشتن لاکتوز بالا، می‌تواند این خاصیت را در مواد غذایی داشته باشد.

از کاربرد پودر آب پنیر در نوع دیلاکتوز همچنین می‌توان به تولید مواد غذایی کودکان خردسال، ترکیب‌های خشک و فرمولاسیون غذاهای رژیمی، محصولات غذایی با غلظت مواد معدنی اشاره نمود. شما می‌توانید از خواص ضد فشار خون و ضد باکتریایی این ماده استفاده کنید و از آن برای شیر خشک نوزادان، تهیه تنقلات، شکلات، غلات، محصولات لبنی و نیز محصولات نانوایی‌ها استفاده نمایید. همچنین ماندگاری بالای این نوع پودرهای خوراکی نیز دلیلی بر افزایش کاربرد پودر آب پنیر است.

کاربرد پودر آب پنیر در پزشکی

کاربرد پودر آب پنیر می‌تواند به دلیل خواصی که دارد، در زمینه‌های مختلف پزشکی استفاده شود. از جمله:

• استفاده از این ماده می‌تواند برای کاهش اشتها و نیز افزایش سوخت و ساز بدن استفاده شود.
• وجود مقادیر بالای آنتی اکسیدان می‌تواند در درمان سرطان نیز به کار گرفته شود.
• افزایش پاسخ ایمنی و سیستم بدن در کودکانی که آسم دارند، از فواید استفاده از پودر آب پنیر است.
• می‌توان از پودر آب پنیر برای متعادل کردن فشار خون استفاده کرد و نیز برای کاهش آن، جلوگیری از بیماری‌های قلبی و سکته مغزی کاربرد دارد.
• شما می‌توانید برای جبران کردن مواد مغذی به جای تخم مرغ از این ماده استفاده کنید.
• استفاده از این ماده به دلیل سولفونیل اوره می‌تواند به عنوان یک درمان تکمیلی در بهبود دیابت نوع 2 موثر باشد.

کاربرد پودر آب پنیر برای ورزشکاران

کسانی که ورزشکار هستند، می‌توانند از پودر آب پنیر برای کاهش اشتها و نیز افزایش متابولیسم بدن استفاده کنند. در این حالت شما می‌توانید با مصرف این ماده، انرژی خود را در هنگام ورزش بیشتر مصرف کرده و در نتیجه کاهش وزن دهید. اگر قصد استفاده از آب پنیر در این حالت را دارید، پیشنهاد می‌کنیم حتما آن را نیم ساعت قبل از صبحانه میل کرده و نیز بعد از بیدار شدن از خواب آن را مصرف کنید. این کار همچنین مزیت دیگری دارد و آن جلوگیری از مصرف تنقلات پرکار خواهد شد.

ممکن است عده‌ای از ورزشکاران نیز کاربرد پودر آب پنیر را در چاقی بدانند، به این مفهوم که از آن برای پروتئین سازی بدن استفاده کنند. این کاربرد نیز به دلیل منبع خوبی که این ماده از آمینو اسیدها دارد، انجام می‌شود و می‌تواند با عضله سازی در هیکلی شدن و رسیدن به وزن دلخواه شما، کمک کننده باشد.

برای کسانی که بدنسازی فعالیت دارند، این افراد می‌توانند به ازای هر 0.5 کیلوگرم وزنی که دارند در حد 1 گرم پروتئین وی (پروتئین آب پنیر) را استفاده کنند. با این حال به علت افزایش بار کبدی، مصرف بیش از اندازه آن توصیه نمی‌شود.

کاربرد پودر آب پنیر در قنادی ها

همچنین راجع به کاربرد پودر آب پنیر در شیرینی‌ پزی‌ها می‌توان گفت این ماده می‌تواند در خمیر نان و کیک استفاده شود. ایجاد ویسکوزیته یکی از کاربردها و فواید این ماده است که حفظ و سازگاری آن با خمیر برای افزایش و بهبود کیفیت محصول مهم است. خمیری که این ویژگی را نداشته باشد، می‌تواند منجر به تولید کیک و شیرینی‌هایی ناپایدار شده و از سوی دیگر خمیری که ضخیم باشد، منجر به عدم تولید محصول و دشوار شدن فرآیند تولید در پمپاژ و رسوب دقیق آن می‌گردد.

همچنین خاصیت امولسیون در کاربرد پودر آب پنیر در قنادی‌ها می‌تواند باعث ماندگاری و نیز کیفیت بالای محصول شود و تولید این نوع از مواد خوراکی را سرعت ببخشد.

از دیگر مواردی که می‌توان در بخش کاربرد پودر آب پنیر بیان کرد، همچنین باید گفت:

• استفاده از این ماده می‌تواند در بهبود ارزش تغذیه‌ای فرآورده‌های غذایی استفاده شود.
• شما می‌توانید از آن برای تولید استابیلایزرهای ماست و پنیر برای افزودن ماده خشک محصول استفاده نمایید.
• این محصول برای تخمیر نان و کیک نیز کاربرد دارد.
• شما می‌توانید برای بالا بردن پروتئین محصولات از آن استفاده نمایید.
• در برخی موارد از این پودر برای جایگزین کردن سفیده تخم مرغ استفاده می‌شود.
• کاهش دادن بیات شدن نان.
• بهبود رنگ سطحی در نان ها.
• تولید نوشیدنی که و برطرف کردن بوی بد و افزودن طعم به آن.
• تولید شیر خشک که باعث حفظ ارزش غذایی و کاهش هزینه تولید آن می‌شود.
• غنی کننده ارزش غذایی در بسیاری از مواد خوراکی از جمله ماکارونی، بستنی، پنیر و نیز چاشنی‌ها.

شما می‌توانید این ماده را در بسته‌بندی‌های مختلف برای تولیدات قنادی خود تهیه کنید.

طعم پودر آب پنیر

یکی از مواردی که در کنار کاربرد پودر آب پنیر می‌توان به آن اشاره کرد، طعم این ماده است. بهتر است قبل از استفاده از پودر آب پنیر به طعم آن نیز توجه کنید. در این رابطه ابتدا باید گفت این نوع پودر هیچ رنگ و نیز افزودنی در خود ندارد. طعم آن به صورت بدون مزه و یا با حالت ملایم است که البته بسته به نوع پودر پنیر می‌تواند متفاوت باشد. به دلیل این 3 ویژگی که بیان کردیم، از آن در اسموتی‌ها، ماست و غیره نیز استفاده می‌شود و شما می‌توانید با تهیه آن نیز در کنار سایر مواد غذایی این ترکیب را مصرف کنید. شما می‌توانید در بازار و داروخانه‌ها، انواع مختلفی از این ماده را در قالب داروها و غیره استفاده کنید که می‌توانند طعم‌های افزوده شده مانند کاکائو داشته باشند. همچنین باید گفت:

• البته در حالتی که پودر آب پنیر به صورت هیدراته باشد، می‌توان طعم و بوی آن را کمی نامطلوب دانست.
• پودر آب پنیر در حالت دمینرال که فاقد ویتامین‌ها و نیز مواد معدنی است، به صورت ترش و نیز شور می‌باشد.
• در حالتی که آب پنیر به صورت اسیدی باشد، یعنی اسیدیته قابل تیتراسیون بالا و نیز لاکتوز کمتری داشته باشد، طعم آن اسیدی‌تر است و به طور معمول PH آن کمتر از 5.1 می‌باشد.

کاربرد پودر آب پنیر می‌تواند در طعم دادن به چیپس، پاپ کورن، آجیل تخمه نیز استفاده شود.

طرز تهیه کیک با پودر آب پنیر

گفتیم که یکی از موارد کاربرد پودر آب پنیر در صنایعی مانند غذا و شیرینی پزی است. یک نمونه از دستورالعمل تهیه کیک با این ماده را در ادامه به شما بیان می‌کنیم که به شرح زیر است:

حال برای دستورالعمل تهیه آن داریم:

• یک کاسه را بیرون بیاورید و همه مواد را به غیر از تاپینگ زده شده با هم مخلوط کنید.
• یک کاسه ایمن مایکروویو را با اسپری پخت و پز نچسب بپوشانید.
• مواد مخلوط شده خود را در آن بریزید.
• بسته به قدرت مایکروویو، 1 تا 2 دقیقه در آن قرار دهید.
• روی آن را با تاپینگ زده شده پوشانده و یا هر چیز دیگری مانند کره بادام زمینی و چیپس شکلاتی را که می خواهید بپوشانید.

این ماده با 379 کالری، در حدود 32 گرم پروتئین دارد.

در این خصوص لازم است بگوییم پنیر موزارلا نوعی پنیر نرم است که با شیر گاو یا شیر بوفالو تهیه می‌شود و سابقه آن اولین بار به کشور ایتالیا باز می‌گردد. مردم معمولا از این پنیر به واسطه بافت نرم و نیز طعم خامه‌ای و لطیف آن استفاده می‌کنند. این نوع پنیر با پنیرهای پیتزا در میزان رطوبتی که دارند، متفاوت می‌باشند.

تولید پنیر پیتزا موزارلا

پنیر موزارلا را می‌توان از جمله پنیرهای نرم و ایتالیایی از نوع پاستافیلا (یا پنیرهای دلمه دار) دانست. مواد پنیر موزارلا از شیر و نیز مایه پنیر ساخته می‌شود و می‌توانید آن را پس از آماده کردن، مصرف کنید. این نوع از پنیرها کهنه نیستند و برای تولید آن باید از شیر تازه استفاده کرد. در مورد نحوه تولید این نوع پنیر باید گفت تولید این محصول از 2 طریق انجام می‌شود:

روش کشت آغازگر

در این حالت مواد پنیر موزارلا یعنی شیر پاستوریزه را تا دمای 33 درجه گرم می‌کنند و سپس مایه پنیر را به آن اضافه کرده و با یک ترکیب شروع کننده که شامل ترکیب لاکتوباسیل و نیز استرپتوکوکس است، فرآیند تهیه آن را انجام می‌دهند. ph محیط کشت باید در حدود 2.5 – 5.5 تنظیم شده و تا دمای 70 درجه سانتی‌گراد ورز داده شود. سپس قالب‌های دلمه آن در آب نمک غوطه ور می‌شود.

روش اسیدی کردن

در این حالت بدون استفاده از مواد پنیر موزارلا که شامل ترکیب شروع کننده و یا مایه پنیر در روش قبلی بود، از اسید استفاده می‌شود. به عنوان مثال اسید‌هایی مانند اسید لاکتیک، اسید سیتریک، مالیک و غیره که در کل باعث می‌شود تا فرآیند استفاده از آن توجیه اقتصادی داشته باشد. این شیوه معمولا با توجه به مواد پنیر موزارلا ارزان‌تر، در تولیدات صنعتی استفاده می‌گردد.

مواد پنیر موزارلا چیست؟

در مورد مواد پنیر موزارلا باید به لیست زیر اشاره کرد که عبارتند از:

• مواد پنیر موزارلا شامل دو جزء اصلی می‌شود که اولین مورد آن شیر و دومی، آب پنیری است که باکتری های ترموفیلیک را داشته و پنیر مایه با آن ترکیب می‌شود. این مواد می‌توانند منجر به تولید پنیر پیتزا موزارلا و فرم دلمه‌ای آن بشود.
• این نوع پنیرها سرشار از چربی، سدیم و کالری هستند.
• افزودنی‌های دیگر: از دیگر مواردی که باید به عنوان مواد پنیر موزارلا بیان کرد، افزودنی‌هایی است که عبارتند از: منعقد کننده‌های آنزیمی، مایه پنیرهای لاکتیکی – اسید سیتریک، نمک طعام، اسید لاکتیک، کلرور کلسیم که به غیر از این موارد دیگر افزودنی در آن به کار نمی‌رود.

این نوع پنیرها می‌توانند در تولیدات صنعتی از موادی همچون از شیر، ترکیبات شیر ​​اصلاح شده، خامه، نمک، کلرید کلسیم، کشت باکتری، آنزیم میکروبی، سلولز (برای جلوگیری از کیک شدن)، ناتامایسین استفاده کنند.

پس از اینکه این دلمه‌ها ساخته شود، حال آنها را داخل آب و یا جایگزین آن یعنی کشک گرم قرار داده و این کار باعث می‌شود تا بافت این مواد انعطاف پذیرتر شود. همچنین حالت آن به صورت توپ‌های کوچک فرم می‌گیرد. شما می‌توانید این نوع پنیر را نیز در خانه خود درست کنید که برای تهیه آن نیاز به مواد پنیر موزارلا و نیز 30 دقیقه زمان خواهید داشت. قابل ذکر است که پنیرهای موزارلا می‌توانند در 2 نوع کم چرب و پرچرب با میزان 18 و 22 درصد چربی به ترتیب استفاده شوند.

ارزش غذایی پنیر موزارلا

همچنین راجع به ارزش غذایی مواد پنیر موزارلا می‌توان گفت:

• 72 کالری
• 7 گرم پروتئین
• 5 گرم چربی
• 3 گرم چربی اشباع شده
• 1 گرم کربوهیدرات
• 0 گرم فیبر
• 175 میلی گرم سدیم (8٪ ارزش روزانه)
• 222 میلی گرم کلسیم (22٪ ارزش روزانه)
• 131 میلی گرم فسفر (19٪ ارزش روزانه)
• 8 میلی گرم روی (10٪ ارزش روزانه)

استفاده از هر اونس (29 گرم) آن می‌تواند یک سوم نیاز روزانه شما را به لبنیات برطرف نماید.

طرز تهیه پنیر موزارلا

اگر قصد دارید تا برای تهیه پنیر موزارلا اقدام کنید، می‌توانید این کار را از طریق دستورالعمل زیر انجام دهید که به همین خاطر لازم است تا ابتدا مواد پنیر موزارلا را تهیه کنید:

حال با تهیه این مواد لازم است از دستورالعمل زیر استفاده کنید:

• ابتدا لازم است تا شیر را در یک قابلمه مناسب ریخته سپس آن را بر روی حرارت قرار دهید. حال لازم است تا قابلمه را بر روی حرارت بگذارید و صبر کنید تا دمای آن به حالت جوش برسد.
• در مرحله بعدی بایستی اجازه دهید تا شیر جوشیده و سپس جوهر لیمو یا سرکه به آن اضافه کنید تا در آن به آرامی جوشانده شود.
• زمانی که شیر جوشید و حالت آن به سفتی درآمد، دیگر نیاز به اضافه کردن به سرکه نیست و بایستی اجازه دهید تا شیر سفت در حدود 4 دقیقه بجوشد.
• حال شیر سفت شده را در یک پارچه توری قرار داده و آن را فشار دهید. با این کار آب اضافی پنیر گرفته می‌شود.
• حال این پنیر را با مقداری آب و نمک ترکیب کرده و آن را در یک ظرف قرار دهید. سپس بگذارید تا مواد با یکدیگر کامل مخلوط شوند و سپس می‌توانید پنیر پیتزا را از پارچه جدا نمایید.
• حال این پنیر را درون قابلمه گذاشته و بگذارید تا به مدت 10 دقیقه دیگر نیز بر روی حرارت قرار گیرد. شما می‌توانید این زمان را بیشتر کنید تا پنیر شما بیشتر کش بیاید.
• حال می‌توانید این پنیر را در یک یخچال سرد قرار داده و نیز بگذارید تا حالت و فرم خود را بگیرد.

اسید فسفریک مایع غلیظی است، بدون رنگ و بو، طعم تندی دارد و در آب و اتانول حل می‌شود، اسید فسفریک در بین اسیدها جزو پرکاربردترین و بیشترین میزان تولید در جهان را دارد. این اسید دارای دو نوع خوراکی و صنعتی است، نوع خوراکی آن گرانتر است چون کاربرد بیشتری دارد و برای مصرف خوراکی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما نوع صنعتی آن بیشتر برای مصارف کشاورزی و تولید کودهای شیمیایی مانند: دی آمونیوم فسفات، مونو آمونیوم فسفات و سوپر فسفات ها استفاده می‌شود. اسید فسفریک به دلیل خاصیت غیر سمی و اسیدی ملایم کاربردهای بسیاری دارد، به عنوان مثال از این اسید در مواد معطر، طعم دهنده های مواد غذایی، نوشیدنی ها، محصولات دندانپزشکی، آرایشی، محصولات مراقبت از پوست، مواد دارویی، کودهای شیمیایی و … استفاده می‌شود که در این مقاله قصد داریم به نقش اسید فسفریک در کشاورزی بپردازیم، با تا انتها همراه باشید.

چرا از اسید فسفریک در کشاورزی استفاده می‌کنند؟

اسید فسفریک یک ماده شیمیایی مغذی برای رشد و تقویت گیاهان است که کودهای فسفر به صورت مایع و پودری در دسترس هستند. فسفر از مرحله گیاهچه تا مرحله بلوغ برای گیاه نیاز است و باعث تقویت ریشه ها می‌شود که تاثیر قابل توجهی در کیفیت محصول دارد، فسفر مواد مغذی گیاهی در خاک است، این ماده تشکیل دهنده سلول های گیاهی است و برای تقسیم سلولی و رشد گیاه ضروری است به همین دلیل برای رشد بهتر نهال ها و گیاهان بسیار حیاتی خواهد بود.

کود، غذایی ضروری برای رشد و حفظ گیاهان است. از اسید فسفریک به عنوان کود در کشاورزی استفاده می‌شود که این ماده از ترکیب سه عنصر فسفر، اکسیژن و هیدروژن ساخته شده است.

بطوریکه حدود 90% از اسید فسفریک تولید شده در جهان برای ساخت کودهای شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که برای اصلاح کمبود فسفر در خاک لازم است. این ماده به طور عمده به سه نمک فسفات تبدیل می‌شود: سوپر فسفات سه گانه (TSP)، دی آمونیوم فسفات (DAP) و مونو آمونیوم فسفات (MAP) هستند که به عنوان کود مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اسید فسفریک در رشد و سلامت گیاهان چه تاثیری دارد؟

فسفر ماده‌ای حیاتی برای رشد و سلامت گیاهان است، برخی از خواص مفید فسفر برای رشد گیاهان که شامل موارد زیر است:

• باعث جذب و تبدیل انرژی خورشیدی به مواد مورد نیاز گیاه می‌شود.
• افزایش تولید دانه در گیاه
• باعث افزایش مقاومت گیاه در برابر عوامل مختلف می‌شود.
• برای انجام فتوسنتز در گیاه ضروری است.
• رشد ریشه گیاه را افزایش می‌دهد.
• انتقال انرژی در گیاه و افزایش گلدهی
• کمک به بالا رفتن استحکام ساقه و شاخه ها
• تولید مثل گیاه را افزایش می‌دهد.
• افزایش مقاومت گیاه در برابر آفت و بیماری
• باعث افزایش کیفیت محصول دهی گیاه و درشت شدن میوه ها می‌شود.

اسید فسفریک چه مزایایی برای خاک دارد؟

1. کمک به اصلاح خاک
2. کاهش شوری آب و خاک
3. اصلاح آب آبیاری
4. دارای قابلیت جذب و حلالیت بالا
5. دارای پی اچ اسیدی
6. کمک به آزادسازی فسفر تثبیت شده در خاک
7. باعث کمک به آزادسازی عناصر ریز مغذی مانند: آهن، روی، منگنز و مس
8. مصرف آسان و سریع

علائم کمبود فسفر در گیاهان:

• باعث کاهش رشد ریشه و شاخه گیاهان
• قرمز و بنفش شدن برگ گیاه
• کاهش گلدهی
• کاهش کیفیت و اندازه میوه ها
• کاهش استحکاک ساقه و شاخه
• باعث کاهش انبارداری محصولات

خطرات اسید فسفریک که باید در هنگام استفاده رعایت کنید:

1. مراقب باشید بدن و پوست شما با اسید فسفریک تماس پیدا نکند چون برخورد این ماده با بدن انسان، باعث سوزش و سوختگی می‌شود.
2. از بو کردن و استشمام این ماده خودداری کنید چون باعث تحریک بینی، گلو و شش ها می‌شود و همچنین می‌تواند موجب خفگی و سرفه شود.
3. نباید اسید فسفریک با چشم شما برخورد کند چون باعث سوزش، تورم، قرمزی، درد، تاری دید و تحریک چشم ها می‌شود.

جمع بندی:

اسید فسفریک به دلیل اصلاح خاک و کاهش پی اچ خاک و تامین فسفر تاثیر بسیار زیادی در رشد و توسعه ریشه گیاه دارد. به همین دلیل یکی از بهترین منابع تامین فسفر برای گیاه که درصد جذب بالایی هم دارد، اسید فسفریک است.

بنابراین استفاده از اسید فسفریک در صنعت کشاورزی، یک گزینه و یک انتخاب عالی برای تقویت و حفظ سلامت گیاهان است که باعث دریافت محصولات بیشتر و باکیفیت می‌شود. در این مقاله به نقش اسید فسفریک در کشاورزی پرداختیم و فواید آن را برای رشد گیاهان با شما به اشتراک گذاشتیم، امیداواریم بتوانید از نکات ارزشمند این مقاله بهرهمند شوید.

تهیه رب خانگی با استفاده از اسید سیتریک یکی از دستورالعمل‌های ایمن و بهداشتی برای نگهداری طولانی‌تر این ماده است. در محصولات کنسرو شده، اسید سیتریک به عنوان یک نگهدارنده بسیار موثر عمل می‌کند. اسید سیتریک موجود در رب گوجه فرنگی از فساد این محصول جلوگیری کرده و می‌تواند مانع رشد باکتری‌های مضر در آن باشد. در ادامه با ما باشید تا بیشتر راجع به نحوه تهیه رب خانگی با استفاده از اسید سیتریک و نکات مختلف پیرامون آن بپردازیم.

نحوه تهیه رب خانگی چگونه است؟

در تهیه رب خانگی با استفاده از اسید سیتریک، می‌توان ترکیبات مختلفی را مشاهده کرد که در ادامه به صورت کامل راجع به آن بحث می‌کنیم. از جمله مواد چاشنی که در بسیاری از دستورات غذایی به عنوان یک نیاز روزانه مردم استفاده می‌شوند، می‌توان به رب‌ها اشاره کرد.

رب‌ها همان گوجه‌های فرآوری شده‌ای هستند که با مواد دیگر برای ماندگاری بالاتر به صورت قوطی‌های رب گوجه فرنگی ارائه می‌شوند. این نوع مواد غذایی همچنین دارای ارزش غذایی خوبی است از جمله ویتامین A، ویتامین C، کارتنوئید، فلاونوئید و غیره.

در روند تهیه این ماده غذایی می‌توان به دو صورت اقدام کرد. اولین مورد، روش تهیه آن به صورت سنتی است که در آن مواد مختلفی از جمله گوجه، نمک و نیز روغن مایع استفاده می‌شوند. سپس بر روی شعله آن را حرارت داده و هم می‌زنند.

در نهایت نیز آن را در ظروف دربسته کامل نگهداری می‌کنند. اما در مدل‌های جدید، می‌توانید اقدام به تهیه رب خانگی با استفاده از اسید سیتریک کنید که می‌تواند به عنوان یک ماده نگهدارنده استفاده شود. در ادامه ابتدا روش تهیه رب خانگی با استفاده از اسید سیتریک بیان شده سپس نقش این ماده را بیشتر بررسی می‌کنیم.

تهیه رب خانگی با استفاده از اسید سیتریک

یکی از نکاتی که لازم است در تهیه رب خانگی با اسید سیتریک به آن توجه کنیم، کنسرو کردن و حفظ رنگ و طعم، مزه و ویژگی‌های این ماده است تا بتوان کیفیت بالاتری را در پخت غذا داشت.

با این وجود کسانی که اطلاعات کافی ندارند، دستورالعمل‌های نامناسب و غیربهداشتی را به کار می‌برند که باعث می‌شود تا عوامل باکتری زا در کار نهایی از بین نرفته و نیز نگهداری آن به خوبی انجام نشود. طرز تهیه رب خانگی با استفاده از اسید سیتریک می‌تواند مزایای مختلفی داشته و به عنوان یک ماده مهم در کنسرو کردن و نگهداری طولانی مدت آن درنظر گرفته شود.

حال در ابتدا نحوه تهیه رب خانگی با استفاده از اسید سیتریک را بیان می‌کنیم که برای این کار ابتدا بایستی مواد زیر را آماده کنید:

حال با تهیه این مواد داریم:

• در قدم اول بایستی گوجه فرنگی را کامل در آب شسته و با گرفتن هسته‌ها، آن را تمیز کنید.
• حال بایستی آن را به 4 قطعه تقسیم نموده و در یک ظرف دربسته برای حدود 12 ساعت نگهداری کنید.
• حال آن را حرارت دهید. در این حین بایستی آن را در یک ظرف ریخته و به مدت 1 ساعت آن را کامل هم بزنید تا مرتب هم بخورد.
• در قدم بعدی بایستی شعله زیر قابلمه را کم کرده و وقتی که حجم آن کمتر از نصف شد، آن را از روی حرارت بردارید.
• سپس آن را بر روی یک الک فشار دهید.

نکته: برخی از افراد برای این کار از غذاساز یا مخلوط کن استفاده می‌کنند. توصیه ما این است که برای جلوگیری از ورود هوای اضافی به گوجه‌ها، این کار را نکنید.

• حال قدم بعدی در تهیه رب خانگی با استفاده از اسید سیتریک آن است که با الک کردن کامل گوجه‌ها، آن را یکبار دیگر به قابلمه برگردانید.
• یک ظرف دیگر برداشته و درون آن را با اسید سیتریک پر کنید. آن را هم بزنید.
• حال نوبت آن است که محتوای اسید سیتریک را به گوجه‌ها بیفزایید.
• در کنار این کار، می‌توانید مواد دیگر اعم از برگ بو، نمک و نیز حبه سیر را نیز اضافه کنید.
• حال حرارت را کم کرده و بگذارید تا رب به حالت غلیظ برسد.
• زمانی که این وضعیت را دیدید، می‌توانید رب را از روی حرارت برداشته و آن را کنار بگذارید.
• صبر کنید تا خنک شود و آن را در یک ظرف شیشه‌ای محکم و تمیز بریزید.

توجه کنید که در تهیه رب خانگی با استفاده از اسید سیتریک، استفاده از این ماده تداخلی در طعم رب ایجاد نمی‌کند. چراکه یک ماده افزودنی بدون طعم است.

نکات لازم در تهیه رب گوجه فرنگی با اسید سیتریک

برخی از نکاتی که می‌توان راجع به تهیه رب خانگی با استفاده از اسید سیتریک بیان کرد عبارتند از:

• هنگام انتخاب گوجه فرنگی برای رب، از گوجه فرنگی‌هایی که بیش از حد رسیده یا کدر، ترک یا آسیب دارند استفاده نکنید.
• اضافه کردن قوام دهنده‌هایی مانند آرد و نشاسته به محصولات گوجه فرنگی از پیش کنسرو شده بی‌خطر است. با این حال، توصیه می‌شود که موادی مانند سس کچاپ و سوپ را بلافاصله قبل از سرو غلیظ کنید.
• شایع ترین علل فساد محصولات رب گوجه فرنگی خانگی، فرآوری ناکافی و آب‌بندی ناقص است. گوجه‌فرنگی‌هایی که برای از بین بردن باکتری‌های مقاوم در برابر کپک و حرارت به اندازه کافی فرآوری نشده‌اند، ممکن است در طول نگهداری فاسد شوند.
• پودر اسید سیتریک را می‌توانید در بسیاری از فروشگاه‌های مواد غذایی و یا مواد شیمیایی از جمله زکیه تجارت به صورت آنلاین نیز خریداری کنید.

نقش اسید سیتریک در رب خانگی چیست؟

با بررسی کامل راهنمای تهیه رب خانگی با استفاده از اسید سیتریک، حال باید به نقش این ماده در این دستورالعمل بپردازیم. اسید سیتریک را می‌توانید در تهیه رب گوجه فرنگی، به عنوان یک ماده نگهدارنده استفاده نمایید.

گوجه فرنگی را می‌توان با کنسرو کردن، خشک کردن، انجماد یا ترشی کردن نگهداری کرد و وقتی غذاها در خانه کنسرو می‌شوند، ایمنی در درجه اول به میزان اسید موجود در محصول بستگی دارد.

از آنجایی که رب گوجه فرنگی پرمصرف‌ترین محصول کنسرو خانگی و از محصولات فاسد شدنی است، بایستی موادی برای نگهداری آن اضافه کنیم. اگرچه گوجه فرنگی اغلب به عنوان یک ماده غذایی با اسید بالا در نظر گرفته می‌شود، اما محققان ایمنی مواد غذایی اکنون می‌دانند که سطوح pH (اسید) گوجه فرنگی و سایر میوه‌ها می‌تواند تحت تاثیر عوامل زیادی از جمله آب و هوا، خاک، تنوع و رسیدگی خیلی با یکدیگر فرق کند.

به دلیل این تفاوت در سطوح اسید، سازمان‌های غذا و دارو توصیه می‌کنند که اسید سیتریک را به تمام محصولات کنسرو شده گوجه فرنگی اضافه کنید. خوردن غذاهای کنسرو شده اشتباه نیز خطرناک است.

غذاهای کنسرو شده بسیار کم اسید ممکن است به باکتری‌هایی تبدیل شوند که باعث بوتولیسم می‌شوند و یک نوروتوکسین کشنده تولید می‌کنند. روند تهیه رب خانگی با استفاده از اسید سیتریک، افزودن این اسید به کنسرو گوجه فرنگی خانگی یکی از راه‌های پیشگیری از بوتولیسم است.

اسیدهای چرب امگا 3 بخشی از اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه هستند. برخلاف اسیدهای چرب اشباع شده، بدن نمی‌تواند آن‌ها را به‌تنهایی تولید کند؛ بنابراین آن‌ها باید از طریق رژیم غذایی تأمین شوند. ازآنجایی‌که اسیدهای چرب امگا 3 برای بدن حیاتی هستند، به آ‌ن‌ها اسیدهای چرب ضروری نیز گفته می‌شود. آن‌ها علاوه‌ بر ذخیره و استفاده برای انرژی، نقش مهمی در بسیاری از فرایندهای بدن از جمله التهاب، سلامت قلب و عملکرد مغز دارند. همچنین کمبود امگا 3 با کاهش هوش، افسردگی، بیماری قلبی، آرتریت، سرطان و بسیاری از مشکلات سلامتی دیگر مرتبط است.

انواع اسیدهای چرب امگا 3

انواع مختلفی از اسیدهای چرب امگا 3 وجود دارد. آن‌ها عمدتاً از نظر ساختار شیمیایی و منشأ طبیعی متفاوت هستند.

مهم‌ترین اسیدهای چرب امگا 3 عبارت‌اند از:

• اسید آلفا لینولنیک (ALA)
• ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA)
• دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA)

ALA  (آلفا لینولنیک اسید)

اسید آلفا لینولنیک (ALA) رایج‌ترین اسید چرب امگا 3 در رژیم غذایی است. این اسید چرب بیشتر در غذاهای گیاهی یافت می‌شود و پیش ساز ضروری EPA یا DHA است.

بااین‌حال، این فرایند تبدیل در انسان ناکارآمد است. تنها درصد کمی از ALA به EPA و حتی کمتر به DHA تبدیل می‌شود.

هنگامی که ALA به EPA یا DHA تبدیل نمی‌شود، به‌سادگی در بدن ذخیره می‌شود یا مانند سایر چربی‌ها به‌عنوان انرژی استفاده می‌شود.

برخی از مطالعات مشاهده‎ای رژیم غذایی غنی از ALA را با کاهش خطر مرگ ناشی از بیماری قلبی مرتبط می‌کنند، درحالی‌که برخی دیگر افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات را نشان می‌دهند. این افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات با سایر انواع اصلی امگا 3، EPA  و DHA که به نظر می‌رسد در برابر این سرطان محافظت می‌کنند، مرتبط نبود.

ALA در بسیاری از غذاهای گیاهی از جمله کلم‌پیچ، اسفناج، خرفه، سویا، گردو و بسیاری از دانه‌ها مانند چیا، کتان و کنف یافت می‌شود. همچنین در برخی از چربی‌های حیوانی نیز وجود دارد. برخی از روغن‌های دانه، مانند دانه کتان و روغن کلزا (کانولا) نیز حاوی مقدار زیادی ALA هستند.

  EPA (ایکوزاپنتانوئیک اسید)

بدن شما از ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) برای تولید مولکول‌های سیگنالی به نام ایکوزانوئیدها استفاده می‌کند که نقش‌های فیزیولوژیکی متعددی ایفا می‌کنند و التهاب را کاهش می‌دهند. التهاب مزمن و سطح پایین باعث ایجاد چندین بیماری رایج شناخته شده است.

مطالعات مختلف نشان می‌دهد که روغن ماهی که دارای مقادیر زیادی EPA و DHA است، ممکن است علائم افسردگی را کاهش دهد. برخی شواهد نشان می‌دهد که EPA از این نظر نسبت به DHA برتر است. همچنین یک مطالعه در زنان یائسه نشان داد که EPA تعداد گرگرفتگی را در آن‌ها کاهش می‌دهد.

هر دو EPA و DHA بیشتر در غذاهای دریایی، از جمله ماهی‌های چرب و جلبک‌ها یافت می‌شوند. به همین دلیل، اغلب به آن‌ها امگا 3 دریایی می‌گویند.

همچنین غلظت EPA در شاه‌ماهی، ماهی قزل‌آلا، مارماهی، میگو و ماهیان خاویاری بیشتر است. محصولات حیوانی تغذیه شده با علف، مانند لبنیات و گوشت نیز حاوی مقداری EPA هستند.

DHA  (دوکوزاهگزانوئیک اسید)

دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) یک جزء ساختاری مهم پوست و شبکیه چشم است. تقویت شیرخشک نوزاد با DHA منجر به بهبود بینایی در نوزادان می‌شود.

DHA  برای رشد و عملکرد مغز در دوران کودکی و همچنین عملکرد مغز در بزرگسالان حیاتی است. همچنین کمبود DHA در اوایل زندگی با مشکلاتی مانند ناتوانی‌های یادگیری و خصومت تهاجمی همراه است.

کاهش DHA در سنین بالاتر نیز با اختلال در عملکرد مغز و شروع بیماری آلزایمر مرتبط است.  DHA ممکن است اثرات مثبتی بر برخی شرایط مانند آرتریت، فشارخون بالا، دیابت نوع 2 و برخی سرطان‌ها داشته باشد.

علاوه بر این، می‌تواند با کاهش تری‌گلیسیرید خون و احتمالاً تعداد ذرات کلسترول بد (LDL) سلامت قلب را تقویت کند.

همان‌طور که در بالا ذکر شد، DHA به مقدار زیاد در غذاهای دریایی، از جمله ماهی‌های چرب و جلبک‌ها یافت می‌شود. محصولات حیوانی تغذیه شده با علف نیز حاوی مقداری DHA هستند.

8 اسید چرب امگا 3 دیگر

ALA،  EPA و DHA فراوان‌ترین اسیدهای چرب امگا 3 در رژیم غذایی به شمار می‌روند. بااین‌حال، حداقل هشت اسید چرب امگا 3 دیگر تابه‌حال کشف شده است:

• هگزادکاترینوئیک اسید (HTA)
• اسید استاریدونیک (SDA)
• ایکوزاترینوئیک اسید (ETE)
• ایکوزاتترانوئیک اسید (ETA)
• هنیکوزاپنتانوئیک اسید (HPA)
• دوکوزاپنتانوئیک اسید (DPA)
• اسید تتراکوزاپنتانوئیک
• اسید تتراکوزاهگزانوئیک

این اسیدهای چرب در برخی غذاها وجود دارند؛ اما به‌عنوان اسیدهای چرب امگا 3 ضروری تلقی نمی‌شوند. بااین‌حال، برخی از آن‌ها اثرات بیولوژیکی دارند.

کدام اسید چرب امگا 3 بهتر است؟

مهم‌ترین اسیدهای چرب امگا3، EPA و DHA هستند. آن‌ها عمدتاً در غذاهای دریایی، از جمله ماهی‌های چرب و جلبک‌ها، گوشت و لبنیات حیواناتی که با علف تغذیه می‌شوند، و تخم‌مرغ‌های غنی شده با امگا 3 یا مرتع یافت می‌شوند.

به‌طورکلی اگر این مواد غذایی در برنامه روزانه شما وجود ندارد، باید برای تأمین اسیدهای چرب امگا 3، مصرف مکمل‌ها را در برنامه غذایی خود قرار دهید.

تأثیر اسیدهای چرب امگا 3 در بدن

تحقیقات نشان می‌دهد که اسیدهای چرب امگا 3 می‌توانند سلامت قلب و عروق را بهبود بخشند. به‌طورکلی مزایای گنجاندن اسیدهای چرب امگا 3 در رژیم غذایی عبارت‌اند از:

• کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی
• درمان بیماری خشکی چشم
• درمان بیماری التهابی روده
• کاهش خطر مرگ در صورت ابتلا به بیماری قلبی عروقی
• درمان روماتیسم مفصلی
• پیشگیری از افسردگی
• کاهش خطر مرگ ناگهانی قلبی ناشی از ریتم غیرطبیعی قلب
• خطر لخته شدن خون را کاهش می‌دهد؛ زیرا اسیدهای چرب امگا 3 به جلوگیری از جمع‌شدن پلاکت‌های خون کمک می‌کنند. صاف نگه‌داشتن دیواره سرخرگ‌ها و بدون آسیب نگه‌داشتن آن‌ها که می‌تواند منجر به ضخیم و سخت شدن شریان‌ها شود. این نیز به جلوگیری از تشکیل پلاک در رگ‌ها کمک می‌کند.
• کاهش سطح تری‌گلیسیرید با کاهش سرعت تشکیل آن‌ها در کبد. سطوح بالای تری‌گلیسیرید در خون خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
• سلامت نوزاد و رشد عصبی
• پیشگیری از سرطان
• کم‌شدن التهاب؛ تصور می‌شود آترواسکلروز (سخت شدن شریان‌ها) پاسخ التهابی بدن را درگیر می‌کند. اسیدهای چرب امگا 3 باعث کاهش تولید موادی می‌شود که در طی واکنش التهابی آزاد می‌شوند.
• بیماری آلزایمر، زوال عقل و عملکرد شناختی
• دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD)
• افزایش سطح لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL / کلسترول خوب)
• پایین آمدن فشارخون؛ افرادی که ماهی می‌خورند نسبت به افرادی که ماهی نمی‌خورند فشارخون پایین‌تری دارند.

کمبود اسیدهای چرب امگا 3

کمبود اسیدهای چرب ضروری – اعم از امگا 3 یا امگا 6 – می‌تواند باعث ایجاد پوست خشن و پوسته‌پوسته و درماتیت شود. در صورت وجود کمبود اسید چرب امگا 3، غلظت پلاسما و بافت DHA کاهش می‌یابد. بااین‌حال، هیچ غلظت قطعی شناخته شده‌ای از DHA یا EPA وجود ندارد که در زیر آن نقاط پایانی عملکردی، مانند موارد مربوط به عملکرد بینایی یا عصبی یا پاسخ ایمنی، مختل شود.

سخن پایانی

اسیدهای چرب امگا 3 برای حفظ سلامتی ضروری هستند. مهم‌ترین انواع آن EPA و DHA هستند که در روغن ماهی، ماهی‌های چرب و بسیاری دیگر از غذاهای دریایی به‌وفور یافت می‌شوند.

قابل‌ذکر است که EPA و DHA همچنین می‌توانند از ALA تشکیل شوند که در برخی از غذاهای گیاهی پرچرب مانند دانه کتان، روغن بذر کتان، گردو و دانه چیا وجود دارد.

همچنین اسیدهای چرب امگا 3 تأثیر زیادی در بدن دارند. از ین تأثیرها می‌توان به؛ پیشگیری از سرطان، افزایش سطح کلسترول خوب، کم‌شدن التهاب، درمان افسردگی، پایین آمدن فشارخون، سلامت نوزاد و رشد عصبی اشاره کرد. اگر مقادیر ناکافی غذاهای غنی از امگا 3 را مصرف می‌کنید، به‌طورکلی مصرف مکمل‌ها توصیه می‌شوند.

شاید تا به حال برای این‌ که اجازه ندهید رسوب آهک درون کتری لذت نوشیدن یک فنجان چای کاملاً دلپذیر را برایتان خراب کند، راه‌های مختلفی را از جمله استفاده از اسید سیتریک را امتحان کرده باشید.

شاید در اینترنت دیده باشید که از روش‌های متنوعی برای پاک‌کردنِ رسوبات داخل کتری استفاده می‌شود. اما باید دقت داشته باشید که برخی از آن روش‌ها می‌توانند مشکلاتی از جمله تغییر بو و مزۀ چای را به دنبال داشته باشند.

در این مقاله نحوۀ رسوب‌زداییِ سریع، آسان و طبیعیِ یک کتری با اسید سیتریک آورده شده است و در کنار آن از دیگر مزایای اسید سیتریک نیز صحبت شده است.

طعم خوش یک لیوان چای

در فرهنگ ما، مصرف چای از کتری و قوری، قِدمَت و طرفداران بسیاری را برای خود جمع کرده‌ است. علی‌رغم اینکه در سالیان اخیر، قهوه توانسته است جایگاه ثابتی را برای نوشیدن در بین افراد مختلف و مخصوصاً جوانان پیدا کند، اما هنوز چای، از جایگاه محبوب خود در میان مردم، دور نشده است.

با اینکه ممکن است در هنگام مصرف چای، کتری دارای رسوبات مختلفی شود و مردم به هر شکلی که شده(حتی با مصرف اسید سیتریک) نسبت به از بین بردن آن رسوبات اقدام ‌کنند، اما هنوز چای از فکر و لبان برخی از مردم جدا نشده است.

اولین چیزی که می‌تواند گوارایی یک فنجان چای را از یک چای‌خور حرفه‌ای بگیرد، تکه‌های رسوباتی است که همراه با آب جوشِ داخل کتری به داخل فنجانتان وارد شده‌اند. حتی تصور اینکه بخواهید رسوبات آهکی کتری را همراه با چای بنوشید، کاملاً آزاردهنده و ناخوشایند است.

در ابتدا با ما همراه شوید تا ببینیم که اصلاً این رسوبات آهکی داخل کتری چه هستند و چه اثراتی برای ما دارند؟

سنگ آهک چیست و آیا برای شما مضر است؟

گفته می‌شود که رسوبات داخل کتری از جنس آهک هستند و تمیزکردن آن با استفاده از اسید سیتریک به راحتی انجام می‎شود. ابتدا بررسی می‌کنیم که سنگ آهک چیست و در ادامه می‌بینیم که آیا اسید سیتریک قابلیت از بین بردنِ این رسوبات را دارد یا خیر؟

اولاً، بیایید تا ببینیم که اصلاً رسوب آهک چیست؟

به نظر شما رسوبات آهکی داخل کتری چه هستند؟

رسوب آهک، یک سری بقایای سفیدِ گچیِ بی‌ضرری هستند که در وسایلی که از آب استفاده می‌کنند جمع می‌شوند. به‌ عنوان مثال می‌توان از وسایلی که در آن‌ها رسوبات آهکی و گچی جمع می‌شوند به کتری، قهوه‌ساز، ماشین ظرفشویی و ماشین لباسشویی اشاره کرد.

اگرچه ممکن است به اشتباه اسید سیتریک را به‌عنوان یکی از راه‌های پیشگیری و جلوگیری از رسوب‌زدگی کتری معرفی کنند، اما باید بدانید که رسوب آهک مشخصاً در مناطقی که دارای آب با سختیِ بالایی هستند رایج‌تر است.

بدین‌شکل در آبِ غنی از مواد معدنیِ این مناطق، غلظت‌های بالاتری از کلسیم و منیزیم در آب حل می‌شود و در حین تبخیر رسوبات آهکی بر دیواره و مناطق مختلف کتری باقی می‌مانند.

جالب است آهک رسوب‌شده در کتری برای سلامتی شما کاملاً بی‎‌ضرر است و نوشیدن آن برای شما بد نیست. بهتر است بدانید که کلسیم و منیزیم هر دو مواد معدنی موجود در بدن هستند، بنابراین مصرف آن‌ها در آب جوش داخل کتری خطری ندارد.

مشکلی که رسوب آهک در کتری دارد و بسیاری را مجبور به استفاده از اسید سیتریک یا دیگر مواد می‌کند این است که می‌تواند چای شما را کمی خراب یا فاسد کند.

با این وجود، مشکل بزرگ‌تر تأثیر رسوب آهک بر لوازمی است که از آن‌ها نام بردیم. رسوب آهک می‌تواند طول عمر کتری شما را کاهش دهد زیرا باعث خوردگی و پوسیدگی عناصر آن می‌شود.

رسوبات ته‌نشین‌شدۀ آهک نیز بر کارایی انرژی کتری شما تأثیر منفی می‌گذارند. این بدان معناست که برای گرم‌کردن آب زمان بیشتری طول می‌کشد و انرژی گرمایی و در نتیجه هزینۀ بیشتری را مصرف می‌کند.

نتیجه آن می‌شود که در حالی‌که می‌توانستید با استفاده از موادی مانند اسید سیتریک آن را تمیز کنید، حالا بایستی آن را خیلی زودتر از موعد با یک کتریِ نو عوض کنید؛ چراکه رسوبات باعث کاهش طول عمر آن شده است.

به‌ طور خلاصه، در حالی که رسوب آهک برای سلامتی بدن شما مضر نیست اما بهتر است به طور منظم رسوبات آهکی وسایلتان را جدا کنید. انجام این کار باعث طولانی‌شدن عمر لوازم شما و صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شود، به خصوص اگر در مناطقی زندگی کنید که دارای آب با درجه سختی بالا هستند.

خوشبختانه، رسوب‌زداییِ کتری واقعاً آسان است. شاید بگویید که می‌توانید رسوب‌زداهای گران‌قیمت شیمیایی را که مشخص نیست از چه موادی در ساخت و تولیدشان استفاده شده‌ است بخرید؛ با این حال، نظر ما بر این است که پول خود را پس‌انداز کنید و از روش‌های طبیعی و در عین حال موثر برای رسوب‌زداییِ کتری خود استفاده کنید.

نحوۀ رسوب‌زدایی کتری با اسید سیتریک

باید بگوییم که استفاده از اسید سیتریک روشی است که اکثریت کسانی که تجربۀ کار با آن را دارند ترجیح می‌دهند تا برای رسوب‌زداییِ طبیعی کتری از آن استفاده کنند.

برای رسوب‌زدایی تنها کاری که باید انجام دهید این است که 1 قاشق غذاخوری اسید سیتریک را فراهم کنید و سپس کتری خود را به اندازۀ نصف حجمش آب کنید و سپس اسید سیتریک را به آن اضافه کنید.

شعلۀ زیر کتری را روشن کنید و اجازه دهید تا محلول آب و اسید سیتریک جوش بیاید و سپس یک ساعت به همین شکل بگذارید به حال خود بماند.

در مرحلۀ بعد، آب و اسید سیتریکِ داخلِ آن را بیرون بریزید و هر گونه رسوب آهکیِ باقیمانده در داخل کتری را بشویید. در این مرحله، رسوبات باقیمانده باید به راحتی از بین بروند.

در نهایت، کتری خود را به خوبی بشویید و حالا کار تمام شد!

نکتۀ قابل توجه این است که اسید سیتریک مزه‌ای باقی نمی‌گذارد، بنابراین دیگر نیازی به جوشاندن مجدد کتری نیست.

رسوبات کمتر برابر است با عمر بیشترِ کتریِ شما!

آیا با دیگر مزایای شگفت‌انگیز اسید سیتریک آشنا هستید؟

اسید سیتریک یکی از محصولات طبیعیِ تمیزکنندۀ بی‌نظیری است که در برابر رسوبات آهکی، مقاومت متوسطی را از خود نشان داده است. این موضوع به این دلیل است که اسید سیتریک، اسیدِ بسیار غلیظ میوه است.

علاوه‌بر این، اسید سیتریک برای تهیۀ اسپری تمیزکننده نیز می‌تواند به شکل فوق‌العاده مؤثری عمل کند. شما می‌توانید باقیماندۀ اسید سیتریکی که برای زدودن رسوبات آهکیِ داخل کتری خود استفاده کردید، را برای تهیۀ اسپری تمیزکننده مصرف کنید.

اسید سیتریک یکی از مهم‌ترین و پراستفاده‌ترین مواد شیمیایی و اسیدی در صنعت مواد غذایی است. به دلیل اینکه اسید سیتریک یکی از قوی‌ترین اسیدهای خوراکی است، از آن استفاده‌های مختلفی می‌شود. برای مثال از اسید سیتریک، به عنوان طعم‌دهنده و نگهدارنده در خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها علی‌الخصوص نوشابه‌ها و آب‌نبات‌ها استفاده می‌شود.

در این‌جا به توضیحاتی دربارۀ چرخه کربس می‌پردازیم. چرخه‌ای که از اکسیژن استفاده می‌کند و آب و دی اکسید کربن را به عنوان محصول تولید می‌کند. در این چرخه که با نام دیگر چرخۀ اسید سیتریک نیز شناخته می‌شود، مولکول ADP به ATP یا همان انرژی مورد نیاز سلول تبدیل می‌‌شود.

با ما همراه باشید تا در بخش بعد به شکلی دقیق‌تر نگاهی به چرخۀ اسید سیتریک بیاندازیم.

چرخۀ اسید سیتریک(چرخه کربس)

اگر بخواهیم به صورت خلاصه در همین ابتدا از کلیت این فرایند بگوییم، می‌توان این‌طور عنوان کرد که چرخه کربس، در واقع نوعی بهره‌برداری از انرژی شیمیایی برای تنفس سلولی است.

چرخۀ اسید تری کربوکسیلیک(مخفف: TCA) که به عنوان چرخه کربس یا اسید سیتریک نیز شناخته می‌شود، منبع اصلی انرژی برای سلول‌ها و بخش مهمی از تنفس هوازی در سلول است.

واکنش‌های چرخه کربس با تشکیل اسید سیتریک شروع می‌شوند که شامل سه گروه کربوکسیلیک(COOH) است. از این رو به آن چرخۀ اسید سیتریک می‌گویند.

در چرخۀ اسید سیتریک، انرژی شیمیایی موجود در مولکولی به نام استیل کوآنزیمِ A مهار می‌شود، از نیروی آن کاسته می‌شود و به مولکولی با قدرت کمتر به نام نیکوتین آمید آدنین دی نوکلئوتید (NADH) تبدیل می‌شود.

چرخه کربس، بخشی از متابولیسم بزرگتری به نام متابولیسم گلوکز است که در آن مولکول گلوکز اکسید می‌شود تا مولکولی به اسم پیرووات را تشکیل دهد. سپس اکسید شده و به‌عنوان استیل کوآنزیمِ A وارد چرخۀ اسید سیتریک می‌شود.

نکته: نیمی از مولکول‌های واسطه‌ای که چرخه اسید سیتریک به آن‌ها بستگی دارد نیز منشاء مسیرهایی هستند که به ترکیبات مهمی مانند اسیدهای چرب، اسیدهای آمینه یا پورفیرین‌ها منجر می‌شوند. به این ترتیب اگر هر یک از این واسطه‌ها منحرف شوند، یکپارچگیِ چرخه کربس شکسته شده و چرخه از کار می‌افتد.

تولید انرژی ضروری را تنها در صورتی می‌‌توان از سر گرفت که جای خالیِ واسطۀ منحرف‌شده یا واسطۀ بعدی که منجر به تولید اگزالواستات می‌شود، مجدداً پر شود.

فرایند پُر کردن جای خالیِ واسطۀ منحرف‌شده در چرخه اسید سیتریک با سری واکنش‌هایی به نام واکنش‌های آناپلروتیک(به معنای پُر کردنِ مجدد) میسر می‌شود.

واسطه‌های چرخه کربس

در چرخۀ اسید سیتریک واسطه‌هایی وجود دارند. این واسطه‌‌ها به ترتیب در زیر شماره‌گذاری شده‌اند:

• سیترات
• ایزوسیترات
• اکسوگلوتارات
• سوکسینیل-کوآ
• سوکسینات
• فومارات
• مالات
• اگزالواستات(اگزالواستیک اسید)

مراحل چرخه کربس

• چرخۀ کربس(یا همان اسید سیتریک) با واکنشی به نام واکنشِ ترکیبیِ آنزیمیِ آلدولِ استیل کو آنزیم A به اگزالواستات آغاز می‌شود و سپس اولین واسطۀ چرخه یعنی سیترات را تشکیل می‌دهد.
• سیترات توسط یک توالی دی‌هیدراتاسیون-هیدراتاسیون ایزومریزه می‌شود تا ایزوسیترات(دومین واسطۀ چرخه اسید سیتریک) تولید شود.
• اکسیداسیون آنزیمیِ بیشتر و دکربوکسیلاسیونِ مجدد، مولکولی به نام 2-کتوگلوتارات را تحویل می‌دهد.
• پس از دکربوکسیلاسیون‌ها و اکسیداسیون‌های آنزیمیِ دیگر، 2-کتوگلوتارات به چهارمین واسطۀ چرخه کربس یعنی سوکسینیل-کوآ تبدیل می‌شود.
• در مرحلۀ بعدی چرخۀ اسید سیتریک سوکسینیل-کوآ هیدرولیز می‌شود. هیدرولیز این متابولیت به سوکسینات با فسفوریلاسیون گوانوزین دی فسفات (GDP)به گوانوزین تری فسفات(GTP) همراه است.
• اشباع‌زداییِ آنزیمی، توسط فلاوین آدنین دی نوکلئوتید(FAD) وابسته به سوکسینات دهیدروژناز، فومارات یا همان ششمین مورد از واسطه‌های چرخه کربس را تولید می‌کند.
• پس از هیدراتاسیون استریو اختصاصی، فوماراتِ کاتالیز‌شده توسط فوماراز به اِل-مالات تبدیل می‌شود. اگر یادتان باشد، در قسمت واسطه‌های چرخۀ اسید سیتریک، اشاره کرده‌ بودیم که مالات، هفتمین واسطۀ چرخه است.
• آخرین مرحلۀ اکسیداسیونِ اِل-مالات به اگزالواستاتِ جفت‌شده با NAD به این صورت است که اِل‌-مالات توسط مالات دی‌هیدروژناز کاتالیز می‌شود و چرخۀ اسید سیتریک را تکمیل می‌کند و آن را می‌بندد.

چرخه کربس در کجا رخ می‌دهد؟

چرخۀ اسید سیتریک برای اولین‌بار در بافت عضلانیِ یک کبوتر مشاهده شد. چرخه کربس در تمام سلول‌های یوکاریوتی و پروکاریوتی رخ می‌دهد. این چرخه در یوکاریوت‌ها، در ماتریکس میتوکندری رخ می‌دهد و در پروکاریوت‌ها، در سیتوزول انجام می‌شود.

محصولات چرخه کربس

قبل از شروع چرخۀ اسید سیتریک، یک مولکول گلوکز باید به استیل کوآ(استیل کوآنزیمِ A) تبدیل شود. در این فرآیند 2 مولکول استیل کوآ به چرخه وارد می‌شود. بنابراین، چرخه دو بار به ازای هر گلوکز اصلی پیش می‌رود و دو برابر محصولات ذکرشده در زیر را تولید می‌کند.

یک چرخۀ اسید سیتریک، 7 محصول به دست می‌دهد:

• GTP
• 3  مولکولِ NADH

• FADH₂، که در حضور کوآنزیمQ (ubiquinone) به UQH₂ تبدیل می‌شود.
• 2 مولکول CO₂ یا همان کربن دی اکسید

پیرووات چیست؟

پیرووات یک مولکول زیستی می‌باشد که محصول متابولیسم گلوکز است. این مولکول با آدنوزین تری فسفات و دی اکسید کربن واکنش داده و در ابتدای چرخۀ اسید سیتریک آن را به استیل و آدنوزین دی فسفات(ADP) تبدیل می‌کند. اغلب در مرحلۀ مقدماتی یا ابتداییِ چرخه گنجانده می‌شود.

پیرووات معمولاً از محصول گلیکولیز اسید پیروویک به دست می‌آید که به سرعت در اکثر سیستم‌های طبیعی تجزیه می‌شود و در نهایت پیرووات را باقی می‌گذارد. پیرووات نقش مهمی را در تبدیل‌های زیستی متعددی ایفا می‌کند.

تاریخچۀ چرخه کربس

کشف چرخۀ اسید سیتریک(یا همان چرخه کربس) توسط شیمی‌دان آلمانی، هانس آدولف کربس در سال 1937 نقطۀ عطفی در بیوشیمی بود. کربس در سال 1953 جایزۀ نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را به‌خاطر این مشارکت در مطالعۀ متابولیسم واسطه در تجزیه اکسیداتیو کربوهیدرات‌ها دریافت کرد.

کربس و همکارش ویلیام آرتور جانسون یافته‌های خود را با عنوان «نقش اسید سیتریک در متابولیسم میانجی در بافت‌های حیوانی» پس از رد شدن توسط مجلۀ Nature در ژورنال Enzymologia منتشر کردند.

با دانستن مراحل چرخۀ اسید سیتریک، می‌بینیم که فرایندی رخ می‌دهد که در انتهای آن سیترات آزاد می‌شود. اسید سیتریک موارد استفادۀ زیادی در صنایع غذایی و شیمیایی دارد.

یکی از بزرگ‌ترین نماینده‌های فروش اسید سیتریک در کشور شرکت زکیّه تجارت می‌باشد. شرکت زکیّه تجارت با سابقۀ درخشان خود توانسته است فعالیت نزدیکی را با بزرگ‌ترین شرکت‌های مواد غذایی داشته باشد و با کیفیت عالی محصولات خود و همچنین خدمات پس از فروش، به خوبی توانسته است نظر مشتریان خود را جلب نماید.