هشتمین نشست فعالان بازار اسید سیتریک ایران، به میزبانی شرکت بازرگانی زکیه تجارت، یکی از بازیگران قدیمی و کلیدی این صنعت، برگزار شد. در این نشست، از اصلی‌ترین بازیگران و نمایندگان شرکت‌های واردکننده و تولیدکنندگان اسید سیتریک برای بررسی چالش‌ها و فرصت‌های این بازار دعوت به عمل آمده بود. علاوه بر مباحث تخصصی پیرامون وضعیت کنونی بازار، یکی از نکات برجسته این نشست، رونمایی از هویت جدید مجمع فعالان بازار اسید سیتریک بود. این تغییر هویتی نمادی از تحولات و رشد این نهاد صنعتی است که با هدف تقویت ارتباطات میان فعالان بازار و ایجاد بستری مناسب برای تبادل تجربیات و یافتن راهکارهای نوین، برگزار شد. در این رویداد، اعضای مجمع به تبیین اهداف جدید خود پرداخته و چشم‌اندازهای آینده این صنعت را ترسیم کردند.
چالش‌های تأمین و تخصیص ارز
خسن صالحی اصل دبیر و میزبان این نشست ، اشاره داشت که چالش‌های تأمین و تخصیص ارز برای واردات اسید سیتریک باعث ایجاد اختلال در زنجیره تأمین مواد اولیه صنایع غذایی شده است. این مشکل از دو جنبه عمده قابل بررسی است:
-
سهمیه‌بندی ارز و محدودیت در تخصیص:
دولت به دلیل محدودیت‌های ارزی، برای برخی از کالاهای وارداتی سهمیه مشخصی در نظر می‌گیرد. این سهمیه‌بندی باعث می‌شود که برخی واردکنندگان نتوانند به‌موقع ارز موردنیاز خود را دریافت کنند. در نتیجه، سفارش‌های وارداتی به تعویق می‌افتد و موجودی انبارها کاهش می‌یابد. این امر می‌تواند تولیدکنندگان صنایع غذایی را با کمبود اسید سیتریک مواجه کند. -
تأخیر در تأمین ارز و مشکلات نقدینگی:
حتی در مواردی که ارز تخصیص داده می‌شود، فرآیند تأمین آن ممکن است با تأخیر همراه باشد. این تأخیرها به دلیل بروکراسی‌های اداری، مشکلات انتقال ارز و نوسانات نرخ ارز، باعث افزایش هزینه‌های واردات می‌شود. در چنین شرایطی، واردکنندگان یا مجبور به خرید ارز از بازار آزاد با قیمت بالاتر هستند یا منتظر تخصیص ارز دولتی می‌مانند، که هر دو سناریو موجب افزایش هزینه‌های تولید و در نهایت افزایش قیمت محصولات غذایی در بازار خواهد شد.بنابراین، دبیر نشست با هشدار درباره این مسائل، بر لزوم اصلاح سازوکارهای تأمین و تخصیص ارز تأکید دارد تا از بروز بحران‌های بزرگ‌تر در صنعت غذا جلوگیری شود.
نقش بخش خصوصی در تصمیم‌گیری‌های کلان
بهزاد ملکی، رئیس اتحادیه مواد اولیه شیمیایی و میهمان ویژه نشست،با انتقاد از عدم مشارکت بخش خصوصی در سیاست‌گذاری‌های دولتی، این مسئله را یکی از عوامل اصلی مشکلات کنونی در صنعت مواد اولیه و صنایع وابسته دانست. او با اشاره به تجربیات فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان، تأکید کرد که کنار گذاشتن بخش خصوصی از فرآیندهای تصمیم‌گیری، نه‌تنها موجب بروز چالش‌های متعدد شده، بلکه ظرفیت‌های این بخش را نیز به حاشیه رانده است.
چالش‌های ناشی از نادیده گرفتن بخش خصوصی
ملکی با ارائه نمونه‌هایی از مشکلات صنعت، توضیح داد که بسیاری از تصمیمات کلان بدون در نظر گرفتن نظرات و تجربیات فعالان اقتصادی اتخاذ می‌شود. او اظهار داشت:
“تصمیم‌گیری‌های اقتصادی در پشت درهای بسته و بدون مشورت با بخش خصوصی انجام می‌شود. نتیجه این رویه، تصویب مقرراتی است که نه‌تنها مشکلات را حل نمی‌کند، بلکه گاهی چالش‌های جدیدی نیز به وجود می‌آورد. وقتی ما، به‌عنوان کسانی که در خط مقدم تولید و تأمین مواد اولیه قرار داریم، از روند تصمیم‌گیری کنار گذاشته می‌شویم، طبیعی است که تصمیمات غیرواقع‌بینانه و بعضاً آسیب‌زننده اتخاذ شود.”
وی به موضوع تخصیص ارز به‌عنوان نمونه‌ای از این چالش‌ها اشاره کرد و گفت:
“وقتی برای تأمین ارز موردنیاز واردات مواد اولیه، بدون مشورت با فعالان صنعت، تصمیم‌گیری می‌شود، نتیجه آن سهمیه‌بندی‌های نامناسب، تأخیرهای طولانی و افزایش هزینه‌ها خواهد بود. این در حالی است که اگر از ابتدا بخش خصوصی در این تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داشت، می‌توانست راهکارهای بهتری برای مدیریت منابع ارزی پیشنهاد دهد.”
همچنین ملکی تأکید کرد:
“زمان آن رسیده که دولت بپذیرد بدون حضور و مشارکت بخش خصوصی، توسعه اقتصادی ممکن نیست. فعالان اقتصادی نه‌تنها ذی‌نفعان این حوزه هستند، بلکه با تجربه و دانش عملی خود می‌توانند به بهبود تصمیم‌گیری‌های کلان کمک کنند.”
بهزاد ملکی تأکید کرد که دولت باید از نگاه دستوری و یک‌جانبه فاصله بگیرد و رویکردی مشارکتی را در پیش بگیرد. او پیشنهاد کرد که:
- تشکیل کارگروه‌های مشترک بین دولت و بخش خصوصی در حوزه‌های مرتبط با صنعت و تجارت، به‌گونه‌ای که نظرات بخش خصوصی به‌صورت واقعی در سیاست‌گذاری‌ها منعکس شود.
- ایجاد شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها و اعلام دلایل اتخاذ سیاست‌های اقتصادی به فعالان صنعت، تا امکان ارائه راهکارهای جایگزین از سوی بخش خصوصی فراهم شود.
- حذف بروکراسی‌های زائد و تسهیل ارتباط مستقیم بخش خصوصی با تصمیم‌گیران دولتی، تا مشکلات اجرایی و موانع تولید و تجارت به‌سرعت شناسایی و برطرف شوند.
نیاز به ساماندهی بازار و مقابله با بی‌نظمی های صنفی
همچنین شهیدی، یکی از فعالان بازار، بر لزوم ارائه مشکلات و راه‌حل‌های مشخص در این نشست‌ها تأکید کرد. وی همچنین نسبت به حضور مجموعه‌های گمنام و فاقد تخصص در بازار اسید سیتریک هشدار داد و تصریح کرد که این امر می‌تواند موجب بی‌ثباتی و هرج‌ومرج شود.
افزایش مصرف و نیاز به تقویت تولید داخلی
در ادامه گفتگوی اعضای نشست بهمن‌اف، یکی دیگز از فعالان بازار اسیدسیتریک ،با معرفی کتاب جدیدی در حوزه مواد اولیه شیمیایی، پیشنهاد کرد که این اثر توسط نهادهای دولتی به فعالان صنعت ارائه شود. وی همچنین با پیش‌بینی افزایش مصرف اسید سیتریک در سال آینده، خواستار تسریع در روند تولید داخلی این ماده شد.
ادغام تولیدکنندگان و واردکنندگان برای بهبود بازار
لیاقت، از دیگر فعالان این صنعت، خواستار ادغام تولیدکنندگان و واردکنندگان اسید سیتریک و اتخاذ رویکردی واقع‌بینانه در ثبت سفارشات شد. او همچنین بر لزوم تشکیل یک تعاونی برای این محصول تأکید کرد و هشدار داد که انحصار در این بازار باید از بین برود تا فضای رقابتی برای واردکنندگان حفظ شود.
بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای بازار منطقه‌ای
حسن صالحی اصل، بنیان‌گذار زکیه تجارت، ضمن خوشامدگویی به حضار، بر اهمیت همفکری و مشارکت در تصمیم‌گیری‌های صنعت تأکید کرد. او مصرف اسید سیتریک را به‌عنوان شاخصی برای پیشرفت صنعت غذایی معرفی و مقایسه‌ای بین مصرف 25 هزار تنی ایران و 40 هزار تنی ترکیه ارائه کرد. به باور او، این اختلاف هم فرصت و هم تهدیدی برای بازار منطقه‌ای محسوب می‌شود.
لزوم همکاری بخش خصوصی و دولتی
در بخش پایانی نشست، صالحی اصل راهکارهایی برای رفع چالش‌های صنعت اسید سیتریک ارائه کرد و خواستار همکاری بیشتر میان دولت و بخش خصوصی شد. او معتقد است که با همکاری شرکت کشت و صنعت جوین، می‌توان تأمین پایدار این کالای استراتژیک را تضمین کرد.
رونمایی از هویت جدید مجمع فعالان بازار اسید سیتریک؛ گامی به‌سوی هم‌افزایی و ساماندهی صنعت
در پایان نشست، با حضور رئیس اتحادیه مواد شیمیایی و دیگر بازیگران اصلی بازار، از نشان و هویت جدید مجمع فعالان بازار اسید سیتریک ایران رونمایی شد. این اقدام، که حاصل ماه‌ها هم‌اندیشی و تلاش جمعی فعالان این حوزه است، گامی مهم در جهت تقویت همکاری‌های صنفی، ایجاد انسجام بیشتر و ساماندهی بازار اسید سیتریک در کشور محسوب می‌شود.
با توجه به چالش‌های متعدد در بازار اسید سیتریک، از جمله مشکلات تأمین و تخصیص ارز، نوسانات قیمت، سهمیه‌بندی واردات، و تأخیرهای گمرکی، فعالان این صنعت به این نتیجه رسیده‌اند که بدون همگرایی، تعامل و مشارکت رقابتی، عبور از این موانع دشوار خواهد بود. هویت جدید مجمع، نمادی از یک شبکه صنفی پویا است که قصد دارد با ایجاد سازوکارهای منسجم، شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها، و رایزنی‌های مؤثر با نهادهای دولتی و اقتصادی، نقش موثرتری در توسعه این بازار ایفا کند.
شرکت‌کنندگان نشست ضمن استقبال از این اقدام، بر اهمیت استمرار این گونه نشست‌ها برای هم‌اندیشی و هماهنگی بیشتر تأکید کردند. آنان معتقد بودند که ایجاد این مجمع منسجم با هویت و برنامه‌ریزی مشخص، می‌تواند به بهبود پایدار زنجیره تأمین، رفع موانع موجود و افزایش اطمینان سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان منجر شود.
همچنین، هویت جدید مجمع فرصتی برای تعامل بهتر با نهادهای دولتی، ایجاد الگوی موفق مدیریت بازار و تقویت رقابت سالم میان فعالان این صنعت خواهد بود. در نهایت، چنین حرکت‌هایی می‌توانند به ایجاد بازاری باثبات، شفاف و پایدار برای تولیدکنندگان، واردکنندگان و مصرف‌کنندگان در کشور کمک کنند.