اگر دوست دارید نوشابه موردعلاقه خود را به همراه تنقلات میل کنید، باید این مقاله را تا انتها بخوانید. نوشابه‌ها یا نوشیدنی‌های سرد اغلب کالری خالی نامیده می‌شوند زیرا هیچ فایده‌ای برای بدن ندارند و در عوض به چندین طریق به آن آسیب می‌رسانند. از افزایش وزن گرفته تا قرار گرفتن در معرض خطر ابتلا به دیابت. نوشابه‌ها معمولاً از 90 درصد آب، 9 تا 10 درصد شکر و یک درصد مواد رنگی، اسیدهای خوراکی، گازکربنیک، اسانس، مواد نگه‌دارنده و برخی افزودنی‌های شیمیایی تشکیل‌شده‌اند. نوشابه‌ها حاوی کافئین، گاز کربن دی‌اکسید، اسید فسفریک و شکر هستند. در این مقاله می‌خواهیم در مورد ترکیبات انواع نوشابه‌ها صحبت کنیم.
ترکیبات نوشابه انرژی‌زا
همان‌طور که از نام این نوشیدنی پیدا است، به نوشابه‌ای که خاصیت انرژی بخشی داشته باشد نوشابه انرژی‌زا گفته می‌شود که معمولاً افراد و بیشتر جوانان و ورزشکاران زمانی که به انرژی بیشتری نیاز دارند از آن استفاده می‌کنند.
ترکیبات نوشابه انرژی‌زا شامل کافئین، شکر، عصاره‌ی گیاهان علفی، ویتامین‌های گروه ب، اسیدهای آمینه، نگه‌دارنده‌ها و اسیدهای آلی و سایر ترکیبات می‌شود. ترکیبات نوشابه انرژی‌زا باید باعث بالا رفتن عملکرد فیزیولوژیکی و مغزی شوند. همچنین باید موجب تقویت تمرکز و جلوگیری از خستگی شوند. معمولاً این تقویت به دلیل وجود کافئین و قند در نوشابه انرژی‌زا است. در ادامه درباره برخی ترکیبات این نوشیدنی صحبت کرده‌ایم:
- کافئین: یکی از ترکیبات اصلی نوشابه‌های انرژی‌زا کافئین است. شما با خواندن برچسب محصولات می‌توانید از میزان کافئین آن‌ها مطلع شوید. در صورت بالا بودن کافئین برخی نوشابه‌ها در مصرف آن‌ها احتیاط کنید.
- شکر: همان‌طور که گفتیم برای تأمین انرژی و شیرین کردن این نوشابه‌ها از گلوکز و ساکاروز استفاده می‌شود. در برخی از آن‌ها نیز که کالری کمتری دارند از شیرین‌کننده‌های دیگر مانند استویا به‌جای شکر بهره می‌برند.
- عصاره گیاهان علفی: برخی از گیاهان علفی به دلیل داشتن کافئین، اسیدآمینه و اثر درمانی در نوشابه‌های انرژی‌زا مورداستفاده قرار می‌گیرند. از آن‌گونه گیاهان می‌توان به گوارانا، جینسنگ و یرباماته اشاره کرد.
- ویتامین‌های گروه ب: ویتامین‌های گروه ب که در آب محلول هستند و مقدار اضافی آن‌ها از بدن دفع می‌شوند در نوشابه‌های انرژی‌زا استفاده می‌شوند. ویتامین ب 1، ب 2، ب 3، ب 6 و ب 12 از این جمله ویتامین‌ها هستند که به کار گرفته می‌شوند.
ترکیبات نوشابه کوکاکولا
یکی از معروف‌ترین برندها بعد از اپل و گوگل، نام تجاری کوکاکولا است. این نام همیشه ترکیبات و فرمول ساخت خود را مخفی کرده است. در نوشابه کوکاکولا همان‌طور که در نام آن آمده است از پودر دانه‌های کولا استفاده می‌شود.
پودر کولا به نوشابه طعم می‌دهد و رنگ این نوشابه به دلیل رنگ‌دانه‌های کولا است. همچنین در نوشابه‌های کوکاکولا از کافئین، تئوبرومین و درصدی تانن استفاده می‌شود. برای رفع خستگی در این نوشابه از کافئین استفاده می‌شود که میزان آن در یک لیوان نوشابه به‌اندازه کافئین یک لیوان چای غلیظ است.
ترکیبات نوشابه زرد
همان‌طور که متوجه شدید ترکیبات اصلی همه نوشابه‌ها آب، شکر، گازکربنیک، مواد نگه‌دارنده و عصاره هستند. این عصاره است که در هر نوع نوشابه متفاوت است. یکی از مضرترین نوشابه‌ها نوشابه زرد است که در آن از عصاره و رنگ مصنوعی استفاده می‌شود. به رنگی که در نوشابه زرد یا پرتغالی استفاده می‌شود، سانسویل نو-کالمهگزین گفته می‌شود.
ترکیبات نوشابه سفید
در نوشابه سفید یا بی‌رنگ از رنگ مصنوعی استفاده نمی‌شود و تنها از آب گازدار و عصاره لیمو تشکیل‌شده است. به همین دلیل است که آن را بی‌ضررترین نوع نوشابه می‌دانند.
عوارض نوشابه
امروزه دیگر همه افراد از عوارض نوشابه آگاهی دارند و می‌دانند که این نوشیدنی گازدار و پرطرفدار نه‌تنها برای بدن فایده‌ای ندارد بلکه ضرر هم می‌رساند. از خطرهایی که نوشابه برای مصرف‌کنندگان خود دارد می‌توان به کاهش عملکرد کلیه، ابتلا به دیابت، خشکی بدن، سرطان، چاقی و … اشاره کرد. در اینجا برخی از عوارض جانبی نوشیدن منظم نوشابه‌ها آورده شده است.
افزایش وزن
بد نیست بدانید که نوشیدنی‌های سرد باعث افزایش وزن می‌شوند. نوشابه سرشار از شکر است که باعث می‌شود به‌سرعت وزن خود را افزایش دهید. یک قوطی معمولی کوکاکولا حاوی 8 قاشق غذاخوری شکر است.
نوشیدنی‌های سرد ممکن است شما را سیر کنند اما معده شما را پر نمی‌کنند. آن‌ها ممکن است احساس گرسنگی را برای مدتی سرکوب کنند اما درنهایت می‌توانند اشتهای شما را بیشتر کنند.
کبد چرب
شکر تصفیه‌شده دارای دو ترکیب اصلی گلوکز و فروکتوز است. گلوکز به‌راحتی توسط سلول‌های بدن متابولیزه می‌شود درحالی‌که فروکتوز فقط توسط کبد متابولیزه می‌شود. فروکتوز اضافی ارائه‌شده توسط نوشابه‌ها می‌تواند باعث اضافه‌بار شود.
به دلیل این اضافه‌بار، کبد فروکتوز را به چربی تبدیل می‌کند که روی کبد رسوب می‌کند. این موضوع می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان به بیماری کبد چرب تبدیل شود که می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
دیابت
وظیفه اصلی هورمون انسولین این است که گلوکز را از جریان خون به سلول‌های شما منتقل کند. به دلیل مصرف منظم قند به شکل نوشابه، سلول‌های شما ممکن ست در برابر اثرات انسولین مقاوم شوند.
به همین دلیل لوزالمعده انسولین بیشتری تولید می‌کند که باعث افزایش انسولین در خون می‌شود. ازآنجاکه نوشابه‌های گازدار سرشار از قند هستند، یک واقعیت شناخته‌شده است که مصرف بیش‌ازحد فروکتوز می‌تواند منجر به مقاومت به انسولین شود؛ بنابراین مصرف زیاد نوشابه‌ها می‌تواند باعث دیابت نوع 2 شود.
کالری خالی
نوشیدنی‌های سرد فقط کالری خالی و بدون مواد معدنی یا مواد مغذی هستند. یک بطری نوشابه معمولی شما حدود 150 الی 200 کالری دارد که فقط قند و کالری را برای شما فراهم می‌کند. همان‌طور که شکر باعث آزاد شدن دوپامین در بدن شما می‌شود و شما را سیر می‌کند، باگذشت زمان می‌تواند کاملاً اعتیادآور باشد.
پوسیدگی دندان
نوشابه‌ها برای دندان‌های شما وحشتناک هستند و می‌توانند آن‌ها را مستعد پوسیدگی کنند. نوشابه‌ها حاوی اسید فسفریک و اسیدکربنیک هستند که می‌توانند مینای دندان را در درازمدت خراب کند. اسید همراه با شکر محیط مناسبی را برای رشد باکتری‌ها در دهان شما آماده می‌کند که می‌تواند باعث ایجاد حفره شود.
کاربردهای نوشابه
تا اینجا در ارتباط با عوارض نوشابه صحبت کردیم. بااینکه این نوشیدنی بسیار پرطرفدار است اما باوجود ضررها و عوارضی ازجمله چاقی، دیابت، پوسیدگی دندان و … تعداد افراد محدودی از آن برای نوشیدن استفاده می‌کنند و بسیاری از مردم این نوشیدنی را از سبد غذایی خود حذف کرده‌اند.
بااین‌حال اگر بدانید نوشابه غیر از مصرف خوراکی کاربردهای دیگری نیز دارد بازهم آن را به سبد خرید خود اضافه خواهید کرد. در ادامه چند کاربرد دیگر این نوشیدنی را آورده‌ایم:
از بین بردن لکه لباس
برخی از لکه‌های چربی روی لباس آن‌قدر مقاوم هستند که بعد از چند بار شستشو نیز کاملاً از بین نمی‌روند. جالب است که بدانید نوشابه به‌راحتی می‌تواند از بین برنده لکه‌های چربی روی لباس‌های شما باشد.
کافی است قبل از شستشوی معمولی لباس‌ها، به مخزن لباسشویی یک لیوان نوشابه اضافه کنید و شستشو را با آن انجام دهید. اسیدکربنیک و اسید فسفریک موجود در نوشابه به از بین بردن لکه‌های چربی کمک خواهند کرد.
از بین بردن زنگ‌زدگی
به دلیل وجود اسیدها در نوشابه این مایع گازدار ماده خوبی برای از بین بردن زنگ‌زدگی است. ازجمله این اسیدها می‌توان به اسید فسفریک اشاره کرد که تأثیر زیادی در شل شدگی زنگ روی فلزات دارد. شی‌ء زنگ‌زده را با نوشابه آغشته کنید. از این روش می‌توانید برای از بین بردن زنگ‌زدگی سکه، کلید، قفل و ابزار استفاده کنید.
تمیز کردن توالت
بله درست می‌خوانید. تمیز کردن توالت با نوشابه به‌راحتی انجام‌پذیر است. یکی از مزیت‌های این کار این است که از شر بخارهای شیمیایی شوینده‌های قوی راحت می‌شود. رسوبات تشکیل‌شده در کاسه توالت ممکن است به‌راحتی پاک نشوند. اسید سیتریک، اسید فسفریک و اسیدکربنیک این رسوبات را تجزیه خواهد کرد.
از بین بردن بوی بد
یکی از کاربردهای جالب نوشابه از بین بردن بوی بد هم می‌تواند باشد. با ریختن نوشابه در مکانی که بوی بد از آن خارج می‌شود، می‌توانید بوی بد را از بین ببرید. به‌عنوان‌مثال، اگر یخچال شما بوی انواع مواد غذایی داخل خود را گرفته است، کافی است که در یک نوشابه را باز گذاشته و در یخچال قرار دهید. علاوه بر آن جالب است که بدانید برای از بین بردن بوی بدن هم می‌توان از نوشابه استفاده کرد. باید این نوشیدنی را به آب وان حمام خود اضافه کنید.
تمیز کردن و شستن ظروف
همان‌طور که گفته شد وجود اسیدها در نوشابه به از بین بردن لکه کمک می‌کنند. از این مزیت در از بین بردن لکه چربی روی ظروف نیز می‌توان استفاده کرد. باید نوشابه را در ظرف سوخته یا حاوی لکه بریزید و آن را روی شعله گرم‌کنید. مواد شیمیایی که در نوشابه وجود دارند، دود و سوختگی را از بین خواهند برد.
سخن پایانی
در این مقاله در ارتباط با نوشیدنی پرطرفداری صحبت کردیم که چندان برای بدن فایده‌ای ندارد. ازآنجایی‌که میزان مصرف نوشابه در میان مردم ازجمله ایرانیان زیاد شده، بهتر است مصرف‌کنندگان از ترکیبات این نوشیدنی آگاه باشند. وجود کافئین در نوشابه می‌تواند در مصرف‌کنندگان ایجاد وابستگی کند زیرا این کافئین نسبت به کافئین موجود در چای و قهوه سریع‌تر جذب بدن می‌شود.
در مورد انواع نوشابه نیز نمی‌توان گفت کدام نوع بهتر است زیرا همه آن‌ها برای بدن مضر هستند اما نوشابه زرد به دلیل وجود رنگ مصنوعی در خود، ضرر بیشتری دارد. از طرفی نیز نوشابه کوکاکولا و سیاه، برای رنگ دهی از کارامل و قند سوخته استفاده کرده است که بازهم برای بدن عوارض دیگری را ایجاد می‌کند. نوشابه سفید یا بی‌رنگ دراین‌بین این نوع ضررها را ندارد زیرا از آب گازدار و عصاره لیمو تشکیل‌شده است. درنتیجه این اطلاعات، بهتر است در انتخاب نوشیدنی خود بیشتر دقت کنید.
خیلی ممنون از اطلاعات مفیدتون