گیاه عروسک پشت پرده از جمله گیاهانی است که نام لاتین آن Chinese lantern است، که خاصیت دارویی و درمانی دارد و در ایران و  نقاط زیادی از جهان کاربرد دارد. این گیاه به ظاهر جذاب و بامزه که شکل قلبی نیز دارد خاصیت درمانی فوق العاده ای دارد از جمله این خاصیتها می توان به خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد باکتری و ضد درد آن اشاره کرد که همین سبب شده که در درمان بسیاری از بیماریهای جسمی از جمله نقرس و مشکلات مثانه و نقرس و … کاربرد داشته باشد.

این گیاه از خانواده Solanaceae می باشد و گیاهی است که برای رشد انتخابش شرایط سایه و خاکی است  که رطوبت کافی را داشته باشد. ما در این مقاله سعی داریم که شما را با این گیاه جالب آشنا سازیم و در مورد کاربردها وخاصیت و ویژگی های این گیاه و نحوه تکثیر و شرایط اقلیمی آن مطالبی را در اختیار همه خوانندگان محترم قرار بدهیم.

نام های دیگر گیاه عروسک پشت پرده

نام های بسیار زیادی به این گیاه زیبا و جذاب در نقاط مختلف داده اند. بسیاری این گیاه را با نام های «کاکُنه»، «گیلاس جهودان» و «کچومن» می شناسند.

گیاه عروسک پشت پرده به کچومن معروف است که شکل معرب آن «کاکِنَج»است، این نام در عرب زبانان با نام های «جوزالمزج» و «حب اللهو» رواج دارد. جالب است که بدانید چینیها که نیز این گیاه بامزه را دارند و به آن «گیاه فانوس» می گویند. البته این ترجمه فارسی نامی است که آنها به چینی استفاده می کنند. آذری زبانان عزیز نیز به گیاه عروسک پشت پرده “یرگیلاسی” می گویند؛ که ترجمه اش گیلاس زمینی است.

حالا نوبت این است که به کشور استانبول برویم و ببینیم که استانبولی ها به این گیاه زیبا چه می گویند، بله در ترکی استانبولی به این گیاه فانوس داماد (güveyfeneri) می گویند. در انگلستان نیز گیاه پشت پرده به ” فانوس چینی” chinese lantern)، گیلاس زمینی (groundberry)، گیلاس بادبرگ (bladder cherry) معروف است. در زبان هندی و اردو و فارسی قدیم به گیاه عروسک پشت پرده “عروسک” می گویند.

البته نام علمی این گیاه پرفایده و سودمند Physalis فیسالیس است که در بیشتر علمی و مقالات نیز به همین نام ازاین گیاه نام برده شده است.

شکل گیاه عروسک پشت پرده (ویژگی ظاهری)

گیاه عروسک پشت پرده یا همان فیسالیس از خانواده بادنجانیان با ریزومی خزنده است. ارتفاع این گیاه حدود 40 تا 60 سانتی متر است. ساقه های این گیاه  دو نوع است یکی زیر زمین است که ریزوم نام دارد ؛ درواقع این گیاه به دلیل همین ساقه های زیر زمین اش جزو گیاهانی چون سیب زمینی است. ساقه دیگرش به صورت ساقه های هوایی است دارای کرک هایی در روی ساقه است. شکل آن مانند یک محفظه کاسه ای شکل است که در فصل های پاییز و زمستان دیده می شود.

گل این گیاه به رنگ سفید و گاهی زرد رنگ است و در فصل های خرداد تا شهریور این گل زیبا را شما مشاهده خواهید کرد. میوه این گیاه زیبا مثل یک گوجه و یا گیلاس کوچک است که فصل پاییز میوهاش درون یک محفظه توری سفید رنگ قرار میگیرد که یکی از دلایل نام گذاری این گیاه همین کاسبرگ هایی است که میوه را در درون خود پنهان کرده است.

برگ های گیاه عروسک پشت پرده تخم مرغی مانند است که در ابتدا به رنگ سبز است و سپس بعد از رسیدن میوه کاسه گل که همان کاسبرگ های دور میوه است  به رنگ سفید توری همانند پرده ای  در اطراف میوه قرار میگیرد و آن را احاطه میکند. پرده توری بسیار نازک است و مانند کاغذ سست میباشد. امیداوارم با ویژگی هایی که از این گیاه گفتم بتوانید این گیاه پر روز و راز رو بشناسید.

عروسک پشت پرده در کجا کشت می شود

زمینهای کشاورزی محل مناسبی برای پرورش گیاه عروسک پشت پرده می باشد. البته این گیاه به شکل علف هرز در این زمینها می روید. این گیاه پوشیده شده در حاله به شکل بوته ای است و در جنوب آسیا و اروپا (به طور عمومی در چین، ژاپن، کره و برخی کشور‌های اروپایی)و مناطقی در ایران بخصوص شمال و شمال غربی کشور ومناطقی از جنوب کشور (در تهران و اطراف آن، نواحى مرکزى، اصفهان، کرمانشاه، گرگان، بندر گز، آذربایجان، سیستان و بلوچستان، کلاردشت مازندران، چالوس، نوشهر، قائمشهر، شهسوار، رامسر، رشت، اسالم و خلخال)می روید.

پس می توان گفت فیالیس یا همان عروسک پشت پرده تقریبا در همه جهان وجود دارد. گونه های زیادی از این نوع در ایران و نقاط مختلف جهان دیده شده است. فعلا تعداد 120 گونه از گیاه فیسالیس شناسایی شده است. این گیاه خودرو در زمین های آهکی رشد خوبی دارد. اما در کشورهایی چون ایران، ژاپن، هند و چین و کشورهایی اروپایی نظیر اسپانیا و ترکیه و ایتالیا تعداد گونهای بیشتری یافت شده است.

عروسک پشت پرده گیاهی است که سازگاری کاملی با آب و هوای نیمه گرمسیری دارد، البته گویی در مناطق سردسیر هم گونه هایی مشاهده شده است؛ اما برای تولید انبوه و و تولیدات تجاری با هدف بهره برداری بیشتر از این گیاه در بستر گلخانه ای نیز قابل کشت و پرورش است.

بر اساس تجربیاتی که محققان به دست آوردند این گیاه به وسیله بذر قابلیت تکثیر دارد؛ البته راههای دیگری نیز جهت تکثیر گیاه عروسک پشت پرده وجود دارد ولی عمدتا کشت همان طور که گفتیم از طریق بذر تکثیرمی شود.

خاصیت درمانی گیاه عروسک پشت پرده

استفاده از گیاه عروسک پشت پرده به حدود بیش از دو هزار سال پیش زمانی که طب سنتی در ایران بود باز می گردد؛ چینی ها اولین کسانی بودند که از این گیاه به عنوان درمان ادرار کردن دردناک و زایمان غیر طبیعی استفاده کرده اند. آنها هم چنین از کاسبرگ ها و میوه این گیاه به صورت استفاده درونی و بیرونی یا خارجی  در درمان ” سرفه، خلط گلو، یبوست، بیماری‌های پوستی، یرقان، هموروئید و بیماری‌های تنفسی مورد استفاده قرار می گرفت. علاوه بر این کاسبرگ این گیاه در کاهش قند خون اشخاصی که بیماری دیابت موثر است. نقش دارویی این گیاه پرفایده و سودمند علاوه بر موارد گفته شده در درمان سزطان و … است.

آیا گیاه عروسک پشت پرده باعث سقط جنین می‌شود؟

عروسک پشت پرده بر روی چرخه قاعدگی موثر است، بسیاری از محققان طب سنتی معتقدند که زنان باردار از میوه، گل و… این گیاه استفادهای نکنند.ممنوعیت استفاده از این گیاه زیبا به دلیل این است عصاره میوه گیاه پشت پرده یک دارویی است که در مواردی که بیش از اندازه از گیاه  مصرف کنید سبب سقط جنین در رحم مادر می شود استفاده می شود.

کاربردهای تزئینی

گیاه عروسک پشت پرده از نظر تزیینی طرفداران زیادی را در بازار دارد. از میوه رسیده و خام گیاه در تهیه و تزئین سالاد و انواع دسرهای زمستانه و در برخی نقاط تابستانه نیز استفاده می شود.

به دلیل تولید حباب کاسبرگی در شکل و رنگ های مختلف کاربرد تزئینی دارند از میوه رسیده و خام گیاه برای تهیه و سالادها و دسرهای زمستانه استفاده می کنند.

در کشورهای اروپایی هم از میوه این گیاه به صورت فراوری شده به شکل های خشک شده و به صورت مربا، سس، انواع کمپوت ها و حتی بستنی استفاده می شود.

نحوه مصرف گیاه عروسک پشت پرده

بیشترین قسمتی که از این گیاه مورد استفاده است قسمت برگ و میوه ی این گیاه زیباست. استفاده بیش از اندازه از این گیاه سبب مشکلاتی می شود. پس بهتر است که حتما زیر پزشک استفاده شود.

جوشانده و دم کرده این گیاه خاصیت ضدعفونی کننده دارد و جهت درمان مبتلایان به بیماری آسم و روماتیسم بسیار مفید و موثر است.