روش های از بین بردن زنگ زدگی فلزات با اسید

اگر با قطعات یا تجهیزات آهن یا فولاد کار می‌کنید مطمئناً با زنگ‌زدگی روبه‌رو شده‎‌اید. زنگ زدگی می‌تواند قطعات فلزی موردنیاز شما را خراب کرده، باعث خرابی ماشین‌آلات و ایجاد خطرات ایمنی شود. در طول روز زمان کافی برای سنباده‌زنی و پاک‌سازی زنگ وجود ندارد اما شما هنوز به قطعات و ماشین‌آلات فلزی خود در بهترین حالت نیاز دارید. در این مقاله نحوه عملکرد انواع اسیدهای حذف زنگ صنعتی و محلول‌های مبتنی بر آب را توضیح می‌دهیم؛ بنابراین می‌توانید بهترین گزینه را برای نیازهای خود بیابید.

از بین بردن زنگ زدگی با اسیدها

درست مانند شکل‌گیری زنگ، اسیدهای پاک‌کننده زنگ صنعتی از فرآیندهای شیمیایی برای از بین بردن زنگ استفاده می‌کنند. برای از بین بردن زنگ زدگی می‌توان از فرآیندهای مکانیکی مانند شستشو یا سنباده‌زنی یا ماسه زنی استفاده کرد اما این کارها زمان‌بر و پرهزینه هستند. در این مقاله اسیدهای حذف زنگ صنعتی و محلول‌های مبتنی بر آب را نام می‌بریم.

انواع روش حذف زنگ زدگی

بسیاری از محصولات صنعتی برای از بین بردن زنگ زدگی وجود دارد که ممکن است برای قطعات یا ماشین‌آلات فلزی شما کار کند. این‌که چه چیزی زنگ زدگی را بهتر حل می‌کند به عوامل مختلفی بستگی دارد.

شدت یا سطح زنگ زدگی، نوع قطعه فلزی، اندازه و شکل قطعه، تعداد قطعات و نوع وسایلی که در اختیار دارید همگی بر حل‌کننده بهتر زنگ تأثیر می‌گذارد. در نظر گرفتن ایمنی، دفع محلول حذف زنگ، زمان و سایر عوامل مهم است. حذف زنگ صنعتی برای حذف زنگ از لوله‌ها، میلگرد یا قطعات ماشین‌کاری شامل همه روش‌های زیر است:

• اسیدها و قلیاهای قوی: اسیدهای قوی مانند اسیدکلریدریک و قلیاهای قوی با زنگ زدگی واکنش داده و آن را حل می‌کنند. بااین‌حال این مواد شیمیایی سوزآور بیشتر مواد دیگر را نیز می‌خورند و کار با آن‌ها بسیار خطرناک است.
• اسیدهای ضعیف: اسیدهای ضعیف مانند اسید اگزالیک و اسید سیتریک با زنگ زدگی کمتر از اسیدهای قوی واکنش نشان می‌دهند البته واکنش آن‌ها کمی متفاوت است. این اسیدهای ضعیف کمتر سوزآور هستند و کار با آن‌ها ایمن‌تر است و دفع آن‌ها آسان است.
• محلول‌های مبتنی بر آب: محلول‌های بدون اسید و بر اساس آب از یک فرآیند شیمیایی متفاوتی استفاده می‌کنند تا به‌طور خاص با زنگ زدگی واکنش داده و آن را از بین ببرند و فلز زیرین را تحت تأثیر قرار ندهند. آن‌ها امن‌ترین گزینه برای کار هستند.
• الکترولیز: الکترولیز با اعمال جریان الکتریکی، واکنش‌های شیمیایی را تسریع کرده و زنگ زدگی را از بین می‌برد. این نیز می‌تواند خطرناک باشد و می‌تواند مواد شیمیایی و گازهای سمی تولید کند.
• روش مکانیکی: برای از بین بردن مکانیکی زنگ زدگی، می‌توان قطعات فلزی را تمیز کرد و ماسه زد. این کار سختی است و می‌تواند ناهمواری‌های قابل‌توجهی ایجاد کند که بر عملکرد یا ظاهر قطعه یا تجهیزات تأثیر می‌گذارد.

اسیدهای قوی برای از بین بردن زنگ زدگی

اسیدهای قوی و قلیاهای قوی می‌توانند زنگ زدگی را به‌سرعت از بین ببرند. بااین‌حال این مواد شیمیایی سوزاننده خطرات زیادی را برای سلامتی و ایمنی ایجاد می‌کنند و نیاز به رعایت نکات ایمنی دقیق توسط کاربر دارند.

اسیدهای قوی زنگ زدگی را حل می‌کنند اما همچنین رنگ، تکمیل و گاهی حتی خود فلز را نیز حل می‌کنند. اسیدکلریدریک که در شکل رقیق‌شده آن اسید موریاتیک نیز نامیده می‌شود، همچنین اسید فسفریک و اسید سولفوریک ممکن است در فرمول‌های حذف زنگ با استفاده از اسیدهای قوی استفاده شود. این‌ها اسیدهای معدنی هستند که در شکل‌های غلیظ بسیار خورنده‌اند. قلیاهای قوی به روشی مشابه اما در انتهای مخالف طیف PH عمل می‌کنند.

آیا اسیدهای قوی برای از بین بردن زنگ زدگی خطر دارند؟

حتی وقتی اسیدهای معدنی در آب یا مواد دیگر رقیق می‌شوند کار با آن‌ها خطرناک است و می‌تواند به پوست آسیب جدی برساند، ریه‌ها را تحریک کند و سایر مشکلات بهداشتی را بدون رعایت نکات ایمنی مناسب ایجاد کند.

این مواد شیمیایی خورنده و سمی هستند؛ بنابراین باید به‌طور ایمن، به‌ویژه در مقادیر زیاد، از آن‌ها استفاده شود. محصولات زنگ‌زدایی صنعتی حاوی اسیدهای قوی ممکن است برای مشکلات جدی زنگ زدگی که باید سریع حل شوند ایده آل باشند.

بااین‌حال این محصولات باید با دقت کنترل شوند و نکات ایمنی را به‌دقت رعایت کنید. تهویه مناسب، عینک ایمنی، دستکش و کاربرد دقیق برای محافظت از کاربران ضروری است.

اسیدهای ضعیف برای از بین بردن زنگ زدگی

باوجود نام آن‌ها، اسید ضعیف به معنی واکنش ضعیف نیست. ازآنجاکه اسیدهای ضعیف به‌طور طبیعی در محیط‌زیست وجود دارند، سمیت آن‌ها بسیار کمتر از اسیدهای معدنی ذکرشده در بالا است.

انواع مختلفی از اسیدهای ضعیف وجود دارند که با زنگ زدگی واکنش داده و آن را از بین می‌برند و هرکدام کمی متفاوت عمل می‌کنند. اسید تانیک، اسید اگزالیک، اسید سیتریک و اتیلن دی آمترتراستیک اسید، همه می‌توانند به‌عنوان پاک‌کننده زنگ صنعتی مورداستفاده قرار گیرند.

این اسیدها به‌طور طبیعی در آجیل، سبزیجات و میوه‌ها وجود دارند یا به‌عنوان مواد افزودنی در داروها و غذاها استفاده می‌شوند. اسیدهای ضعیف از روندی مشابه اسیدهای قوی استفاده می‌کنند، با این تفاوت که واکنش آن‌ها تدریجی و کمتر فرار است.

اگرچه اسیدهای ضعیف هنوز می‌توانند در اشکال غلیظ مضر باشند اما به‌هیچ‌عنوان به‌اندازه اسیدهای معدنی خطرناک نیستند. پاک‌کننده‌های زنگ صنعتی با استفاده از اسیدهای ضعیف معمولاً در فرمولاسیون حمام یا ژل یافت می‌شوند.

آیا اسیدهای ضعیف برای از بین بردن زنگ زدگی خطر دارند؟

اسیدهای ضعیف مانند اسید اگزالیک می‌توانند در شکل‌های بسیار غلیظ خطرناک باشند اما آن‌ها به‌طور طبیعی و بر پایه کربن هستند بنابراین کمتر از اسیدهای معدنی سمی و خورنده هستند.

بااین‌وجود، هنگام کار با اسیدهای ضعیف احتیاط لازم است زیرا آن‌ها هنوز هم مسائل ایمنی را برای انسان و محیط‌زیست ایجاد می‌کنند. ازآنجاکه فرآیند شیمیایی با اسیدهای معدنی متفاوت است، اسید اگزالیک و سایر اسیدهای ضعیف خطر زنگ زدگی فلز را کاهش می‌دهند بااین‌حال هنوز هم یک خطر است.

کاربرد اسید سیتریک برای از بین بردن زنگ زدگی

اسید سیتریک اسید ضعیفی است که به‌طور طبیعی در مرکبات یافت می‌شود. این اسید کاربردهای زیادی دارد که از بین بردن زنگ زدگی فلزات یکی از آن‌ها است. پودر اسید سیتریک را می‌توان به‌راحتی از داروخانه یا فروشگاه‌های مواد غذایی تهیه کرد.

اسید سیتریک با زنگ زدگی واکنش نشان داده و به‌سرعت آن را از بین خواهد برد. برای این کار بر روی سطح فلزات زنگ‌زده خود مقداری نمک و پودر اسید سیتریک بپاشید. حدود 2 تا 3 ساعت فرصت دهید تا اثر خود را به‌جای گذارد. بعد از از بین رفتن زنگ زدگی‌ها نواحی را با آب بشویید.

کاربرد اسید اگزالیک برای از بین بردن زنگ زدگی

یکی از اسیدهای ضعیفی که برای از بین بردن زنگ زدگی فلزات نام بردیم، اسید اگزالیک است. برای از بین بردن زنگ زدگی لوله‌ها و اتصالات صنعتی و حتی سطوح خانگی مانند سینک آشپزخانه می‌توان از این اسید استفاده کرد. درواقع با نگاه به ترکیبات محصولات پاک‌کننده سینک و زنگ زدگی سطوح فلزی متوجه خواهید شد که یک جز اصلی همیشه اسید اگزالیک است.

یکی از نکات مهم در ارتباط با استفاده از این اسید این است که بدانید بعد از از بین بردن زنگ زدگی این اسید به سطح فلز می‌رسد درنتیجه باعث خوردگی فلز خواهد شد. باید توجه داشته باشید که بعد از از بین رفتن زنگ زدگی اسید را از سطح فلز با آب یا مخلوطی از آب و جوش‌شیرین بشویید.

در هنگام استفاده از این اسید نیز باید دقت کنید با چشم و پوست شما تماس مستقیمی نداشته باشد. همچنین از دستکش و وسایل محافظتی استفاده کنید. در برخی موارد برحسب نیاز می‌توان از مخلوط اسید سیتریک و اسید اگزالیک استفاده کرد.

سخن پایانی

اکنون‌که با نحوه عملکرد محصولات مختلف پاک‌کننده زنگ صنعتی آشنا شده‌اید، انتخاب محصول مناسب آسان‌تر خواهد بود. به مواد تشکیل‌دهنده فعال و همچنین توصیه‌های ایمنی و اقدامات احتیاطی دفع توجه کنید. دستورالعمل‌های کاربرد محصول را با دقت دنبال کنید. حال که می‌دانید کدام اسیدها برای از بین بردن زنگ زدگی فلزات کاربردی هستند، با انتخاب مناسب می‌توانید زنگ زدگی را با موفقیت از بین ببرید و قطعات و تجهیزات فلزی زنگ‌زده را به حالت اولیه بازگردانید.