استفاده از پروپیلن گلیکول کاربردهای مختلف و متنوعی دارد. این ماده یک ترکیب فوقالعاده رطوبت ساز با ظاهری بیرنگ و بدون بو است. البته توجه کنید که با خویشاوند خطرناک خود، اتیلن گلیکول اشتباه گرفته نشود. همانطور که گفته شد، پروپیلن گلیکول مادهای غیر سمی است که توسط FDA بیخطر شناختهشده است (در ادامه به برخی گواهیها در خصوص امنیت این ماده اشاره خواهیم کرد). اختلاطپذیری آن با آب و سایر حلالها باعث میشود پروپیلن گلیکول برای طیف وسیعی از کاربردها مناسب باشد. کاربردهای مهم این ماده عبارتاند از:
ضدیخ غیر سمّی
در طی چند سال گذشته استفاده از پروپیلن گلیکول در مدلهای جدید ضدیخ باب شده است. جایگزین فرمولاسیونهای مبتنی بر اتیلن گلیکول میشود؛ زیرا عملکرد پروپیلن گلیکول بهتر از اتیلن گلیکول بوده و خاصیت سمی بودن آن کمتر بود. اتیلن گلیکول یک ماده شیمیایی فوقالعاده سمی است که در هنگام بلع به بلورهای اگزالات کلسیم تبدیل میشود.
این بلورها سپس در قلب، ریهها و کلیهها جمع میشوند که میتوانند باعث آسیب دائمی به افراد شوند. بوی شیرین و طعم شیرین اتیلن گلیکول باعث شده است که بسیاری از کودکان و حیوانات خانگی بهطور تصادفی آن را مصرف کنند. به خصوص این مورد برای حیوانات اهلی بسیار پیش میآید که هر ضدیخ بر پایه اتیلن گلیکول را که در مسیر خودروها، قطرهقطره ریخته است، مصرف میکنند و این اغلب کشنده بوده است.
از طرف دیگر، ضدیخ پروپیلن گلیکول یک گزینه غیر سمی است. دلیل این امر این است که در صورت مصرف، به دو ماده شیمیایی بیضرر تبدیل میشود: اسید استیک (که همچنین بهعنوان سرکه شناخته میشود) و اسید پیرویک (تولید طبیعی فرآیند متابولیسم گلوکز). امروزه از پروپیلن گلیکول در ضدیخ استفاده میشود؛ زیرا علاوه بر دلایل قبلی، مانند اتیلن گلیکول با ایجاد اختلال در تشکیل بلورهای یخ، نقطه انجماد آب را کاهش میدهد.
داروسازی
استفاده از پروپیلن گلیکول در طیف وسیعی از داروهای خوراکی، موضعی و وریدی استفاده میشود. همچنین بهعنوان تثبیتکننده دارو و بهعنوان حلال استفاده میشود. اختلاطپذیری آن با آب باعث میشود پلی گلیکول (PG)، بهعنوان حلال برای فرمولاسیونهای دارویی غیر محلول مورداستفاده قرار گیرد.
بهعنوانمثال دیازپام برای خواص قابلانعطاف پروپیلن گلیکول سودمند است. به روش مشابهی، این ماده در داروهای وریدی استفاده میشود، جایی که به بدن کمک میکند مواد شیمیایی را بهطور مؤثر جذب کند. درحالیکه نگرانیهایی در مورد سمیت پروپیلن گلیکول وجود داشته است، لازم به یادآوری است که این ماده ظرف 48 ساعت در بدن تجزیه میشود و هیچ کریستال مضری ایجاد نمیکند. به این دلیل که پروپیلن گلیکول بهعنوان مادهای غیر تجمع زیستی شناخته میشود و این به خاطر آن است که در بدن ما جمع نمیشود.
صنایع غذایی
گواهی دیگر ماهیت غیر سمی بودن PG، استفاده از آن در صنایع غذایی است که در آن بهعنوان ماده مرطوبکننده، حلال و نگهدارنده نقش دارد. پروپیلن گلیکول دارای استاندارد ENumber E1520 است. یک دلیل که پروپیلن گلیکول در محصولات غذایی مختلف استفاده میشود این است که بهخودیخود واکنش نشان نمیدهد و این ویژگی به آن اجازه میدهد بدون تأثیر بر مواد دیگر، کار خود را انجام دهد.
خواص رطوبت کننده پروپیلن گلیکول نیز در کاربردهای غذایی آن مهم است. این ماده با جذب و نگهداری مواد پایه و روغنی، قادر به توزیع همگن در مخلوط است. این بدان معنی است که قادر است رنگهای غذایی را بهعنوانمثال بهطور مساوی توزیع کند. رطوبت و اختلاطپذیری آن همچنین PG را به یک ماده مرطوبکننده عالی تبدیل میکند؛ زیرا میتواند غذاها مانند محصولات پخته را مرطوب نگه دارد. این امر همچنین به حفظ آنها کمک میکند.
لوازمآرایشی و بهداشتی
پروپیلن گلیکول نهتنها بهعنوان ماده مرطوبکننده در صنایع غذایی بلکه در محصولات آرایشی نیز استفاده میشود. با جذب آب از هوا در مرطوب کنندهها و محصولات مراقبت از مو با قفل شدن در رطوبت بهخوبی کار میکند. درواقع، شرکت Lush حتی از آن در بیش از 67 مورد از محصولات حمام خود استفاده میکند.
PG نهتنها با جذب رطوبت پوست و مو را نرم میکند، بلکه رشد باکتریها را محدود میکند و به محصولات آرایشی ماندگاری بیشتری میبخشد. در محصولات آرایشی و بهداشتی ازجمله در Lush، PG گیاهی به دلیل تولید طبیعی محبوبیت بیشتری پیدا میکند. بهجای استفاده از PG که از پروین، محصول جانبی سوختهای فسیلی تبدیلشده است، بسیاری از PG های دارای درجه آرایشی و بهداشتی از گیاهان گرفتهشدهاند تا از حداکثر ایمنی و کارایی اطمینان حاصل کنند.
سیگار الکترونیکی
سیگارهای الکترونیکی جایگزین مضر کمتری برای سیگار کشیدن هستند. آنها با گرم کردن یک کارتریج نیکوتین حاوی مایع کار میکنند. اینزمانی اتفاق میافتد که مصرفکننده، استنشاق را شروع کند. در این حالت، مایع موجود، در قسمت بخور (از قسمت کاتریج) جابهجا میگردد.
اینجا قسمتی است که ً از پنبه برای مرطوب کردن آن استفاده میشود. گرمای ناشی از استنشاق، مایع را به بخار تبدیل میکند که فرد بازدم میکند. سیگارهای الکترونیکی حاوی چندین ماده شیمیایی هستند که توجه کنید که ایمنی آنها بارها و بارها مورد اختلاف قرارگرفته است. پروپیلن گلیکول یکی از این مواد شیمیایی است. مایعی که در کارتریج سیگار الکترونیکی استفاده میشود، اغلب حاوی گلیسیرین گیاهی و پروپیلن گلیکول است. این مواد همچنین با عطروطعم و نیکوتین مخلوط میشوند.
گلیسیرین مادهای چسبناک است و وجود آن در مایع الکترونیکی به ضخیم شدن ابرهای بخار کمک میکند. بااینحال، گرانروی آن بهعنوان یک مایع میتواند منجر به حمل و انتقال ضعیف مایع الکترونیکی به دستگاه بخور شود؛ بنابراین، پروپیلن گلیکول بهعنوان رقیقکننده اضافه میشود. پروپیلن گلیکول باعث میشود مایع الکترونی بهراحتی توسط پنبه در دستگاه بخور جذب شود و چگالی کم این ماده باعث میشود از جمع شدن و باقی ماندن در داخل سیگار جلوگیری شود. اگر تابهحال به اجرای تئاتر یا کنسرت موسیقی که در آن از دود هنری استفاده میشود، رفته باشید، ابرها بیشتر اوقات حاوی پروپیلن گلیکول هستند.
پلیمرها: اکثر پروپیلن گلیکولها بهعنوان مواد اولیه شیمیایی، برای تولید رزینهای پلیاستر غیراشباع – که از آن برای تولید قالب ورق، تونر چاپگر و پانلهای دیواری فایبرگلاس، استفاده میشود.